TRZEBIESZEWO ( Tribsow )
województwo: zachodniopomorskie
powiat: kamieński
gmina: Kamień Pomorski
diecezja: szczecińsko-kamieńska
dekanat: Kamień Pomorski
parafia: Kamień Pomorski - filia pw. Niepokalanego Poczęcia N.M.P.
Duża wieś o typowo rolniczym charakterze, położona na skraju Równiny Gryfickiej, Wybrzeża Trzebiatowskiego i doliny rzeki Świniec, w odległości 5km na południe od Kamienia Pomorskiego. We wczesnym średniowieczu należała do rodzin: von Witten i von Brusewitz, w późniejszym okresie swój majątek miała tu również rodzina von Witten.
Źródła
- Pod rokiem 1443 wymienia się pierwszego proboszcza parafii - Jakuba Stiemke. W skład parafii wchodziły okoliczne wsie: Jatki, Grębowo, Borucin, Świniec.
- Kościół wybudowano w 1466 roku z inicjatywy Heinricha von Witten.
- W parafii pełniło posługę trzech księży, dla których ufundowano ołtarz główny i dwie altarie: z prawej strony ołtarz Brusewitzów a z lewej von Ploetschów ze Świńca.
- W 1466 roku Heinrich Wachholz sprzedał swoją siedzibę w Grębowie radzie miejskiej z Kamienia na utrzymanie Kościoła.
- W roku 1520 i później nastąpiły dalsze sprzedaże. Joachim i Eggart Brusewitz sprzedali ziemię i siedzibę w Trzebieszewie oraz dom w Borucinie za 800 florenów na utrzymanie Kościoła. Ta sprzedaż była potwierdzona przez dokument księcia Bogusława X wystawiony w Wolinie,
- Pierwszym ewangelickim pastorem był Christian Woestenius (1550), mający bardzo złą opinię u ewangelickiego biskupa Martina Weyhera za to, że prezentował cały czas postawę katolicką.
- Po wprowadzeniu protestantyzmu, w roku 1570 podczas inspekcji kościelnej nakazano rozebrać dwa boczne ołtarze.
- W 1596 roku zawaliła się wieża kościelna. Urzędujący wówczas proboszcz Petrus Venske podjął dzieło jej odbudowy. Wieża otrzymała dębowe oszalowanie, ufundowano też nowe ławki a cmentarz ogrodzono murem z kamieni polnych.
- W 1603 roku Trzebieszewo zdziesiątkowała epidemia dżumy.
- W roku 1643 Kościół został splądrowany przez wojska cesarskie.
- W 1650 roku zniszczone wnętrza odbudowano, wymalowano strop kościoła i oszalowano od nowa wieżę.
- W myśl postanowień pokoju westfalskiego kończącego wojnę trzydziestoletnią, część parafii trzebieszewskiej podlegała pod szwedzkiego prepozytora w Kamieniu, część pod brandenburskiego Superintendenta w Cerkwicy.
- W 1659 roku Ekkard von Brusewitz podarował kościołowi pozłacany srebrny kielich.
- W1661 powiększono plebanię i odrestaurowano mur cmentarny a Joachim von Plotz ze Świńca podarował Kościołowi 100 florenów.
- W 1666 roku po śmierci proboszcza Petrusa Reynariusa probostwo w Trzebieszewie nie było obsadzone przez pięć lat ponieważ szwedzkie miasto Kamień i protektorzy brandenburscy nie mogli uzgodnić kandydata na to stanowisko. Doszło do procesu zakończonego polubownie. Probostwo objął kandydat Brandenburgii.
- W 1680 od nowa oszalowano wieżę a lejtnant Eggert von Witten z Trzebieszewa i Eggert von Plotz dali 15 i 12 florenów na nową ambonę.
- W roku 1690 w dwóch kaplicach zbudowano loże kolatorskie dla rodzin szlacheckich: Wittenów z Trzebieszewa i Brusewitzów z Będziszewa. Rodziny te ufundowały również nowy ołtarz dla kościoła.
- W 1719 roku zawieszono duży dzwon, który wcześniej zerwał się w czasie pogrzebu sołtysa Doberpuhla. W roku 1917 dzwon ten został zarekwirowany i przetopiony na cele wojenne.
- W roku 1739 na zamówienie pastora Polemana został zakupiony i zamontowany na wieży zegar. Jeszcze w 1929 roku leżał na podłodze wieży ale był już zepsuty.
- W roku 1825 przebudowano podłogę kościoła. Zlikwidowano stare krypty grobowe a w 1897 usunięto wszystkie grobowce z kościoła.
- W roku 1846 zbudowano nową plebanię i stodołę dla pastora.
- W 1854 roku z dobrowolnych składek wiernych ufundowano organy. Wykonał je mistrz Frohreich z Kamienia za 300 talarów.
- W 1897 roku po odprawieniu ostatniej Mszy w niedzielę Trójcy Św. przez rok trwał remont. Msze w tym czasie odprawiano w parku za dworem, gdzie przeniesiono ławki i ambonę. W czasie złej pogody Msze odprawiano w szkole. Wyrównano poziom murów kościoła i wieży, odnowiono ukośne pilastry murów. W pierwotnym stanie zostawiono absydę, wejście do kościoła, ściany północną i południową.
- W roku 1908 wstawiono do Kościoła nowy żeliwny piec.
- 18 września 1909 w wieżę kościelną uderzył piorun, nie czyniąc jednak wielkich szkód.
- Na jesieni roku 1911 wieża od północnej strony została na nowo oszalowana deskami dębowymi.
- W wigilię Bożego Narodzenia 1924 roku, został zawieszony nowy duży dzwon.
- Na początku 1926 roku w wieku 76 lat zmarł pastor Wilhelm Keiper. Jego następcą został pastor Ernst Biastoch, który pełnił służbę do 1930 roku. Po nim pastorem został mianowany wielebny Weigle sprawujący urząd do końca wojny. Z jego inicjatywy w 1937 roku odmalowano wnętrze kościoła prace wykonał malarz kościelny Hoffmana z Ziębic.
- W 1942 roku wstawiono dwa witraże w boczne okna przy ołtarzu. Okno po lewej przedstawia scenę z Emaus, okno po prawej scenę ze świątyni jerozolimskiej - przyniesienie Jezusa do świątyni.
- 5 marca 1945 roku o 14.00 mieszkańcy Trzebieszewa zostali zaskoczeni pojawieniem się rosyjskich czołgów. Tylko dwie rodziny ewakuowały się przez Świniec.
- Kościół poświęcony 12 października 1945 roku.
- 24 grudnia 1945 roku dojechał do Trzebieszewa transport repatriantów z Brzozdowiec wraz z księdzem Michałem Kasprukiem.
Architektura:
Kościół zlokalizowano w zachodnim skraju wsi na kwartale wydzielonym niewysokim, kamiennym murem z bramkami. Pierwotnie była to budowla salowa, orientowana, bez wieży zachodniej z dwoma bocznymi kaplicami i niewyodrębnionym prezbiterium, zamkniętym od wschodu poligonalnie. Prezbiterium oskarpowano. Sprawą sporną pozostaje forma architektoniczna wieży. Obecność blend w szczycie zachodnim mogłaby świadczyć o planowanym wzniesieniu niewielkiej wieży na planie kwadratu. Niemiecki inwentaryzator powiatu Kamień w swojej rekonstrukcji trzebieszewskiej świątyni przedstawił koncepcję korpusu nawowego powiązanego z murowaną podstawą wieży, na której osadzono drewnianą konstrukcję dzwonnicy krytej ostrosłupowym hełmem. Ściany podstawy wieży miałyby być jednak nieco węższe od obecnych.
Mury budowli posadowione na kamiennym fundamencie wzniesiono w całości z cegły. W wieku XV do ścian północnej i południowej korpusu nawowego dobudowano dwie kaplice. W kaplicy południowej w roku 1690 utworzono lożę kolatorską. W trakcie XIX wiecznej rozbudowy kościoła podwyższono nieco i wyrównano koronę murów wieńcząc je profilowanym gzymsem. Powiększono też przestrzenie kaplic bocznych czyniąc je symetrycznymi, a w narożach prezbiterium i kaplic dobudowano pomieszczenia zakrystii i składziku. Zmieniono wykroje okien w ścianach północnej i południowej, a we wnętrzu zainstalowano empory: chórową i kolatorskie. Prawdopodobnie w tym tez czasie zlikwidowano portal południowy. Po obu stronach podstawy wieży dobudowano kryte schody wiodące na empory z wejściami od zewnątrz oraz wymieniono odeskowanie szkieletowej konstrukcji wieży. Całość kryta jest ceramicznym dachem dwuspadowym, wielopołaciowym nad zamknięciem prezbiterium. Zadaszenie kaplic bocznych tworzących dziś pseudotransept również dwuspadowe poprzeczne w stosunku do nawy.
Wieża wzniesiona na planie kwadratu jest wyraźnie dwukondygnacyjna. W kamienno-ceglanej podstawie o grubych murach równych wysokością murom obwodowym znajduje się portal zachodni o rozglifionych, uskokowych, zwieńczonych ostrołukiem ościeżach, stanowiący wejściem do świątyni przez kruchtę wieżową. Druga kondygnację tworzy zwężająca się ku górze dzwonnica o konstrukcji szkieletowej, odeskowanej. Wieńczy ją ostrosłupowy hełm z okapem kryty łupkiem skalnym, zakończony kulą i iglicą.
Otoczenie kościoła porośnięte starodrzewem pełni funkcję cmentarza. Po zachodniej stronnie kościoła znajduje się okazały (choć niestety zdewastowany) grobowiec o formie klasycystycznej.
Po południowej stronie murów kościoła znajduje się głaz z inskrypcją i bliżej nieokreśloną datą rocznicową Christus siegt 1483 - 1933 (450 lat).
Wyposażenie:
Chwilowo brak danych.
