POMORZANY ( Pommerensdorf )
województwo: zachodniopomorskie
powiat: szczeciński (grodzki)
gmina: Szczecin
diecezja: szczecińsko-kamieńska
dekanat: Pomorzany
parafia: św. Maksymiliana Marii Kolbego
Pomorzany były w średniowieczu niewielką wsią rybacko-rolniczą o kształcie owalnicy, usytuowaną na wyniosłym (10-15 m nad poziom rzeki) tarasie stromo opadającym ku dolinie Odry. W XIX wieku zmieniła swój charakter na bardziej przemysłowy za sprawą lokowanych nad Odrą zakładów przemysłowych (największa w Prusach fabryka chemiczna, browar) zniszczonych podczas nalotów dywanowych w 1943 roku i walk o Szczecin w 1945 roku. W latach powojennych wybudowano tu elektrociepłownię węglową Pomorzany, browar Bosman, szpital kliniczny Pomorskiej Akademii Medycznej, a w latach 1965-72 wzniesiono nowoczesne osiedle mieszkaniowe.
Źródła
- Rada miejska Szczecina w 1253 r. nabyła wieś od księcia pomorskiego Barnima I.
- Pod rokiem 1445 wymienia się kościół jako filię parafii w Ustowie.
- W XVII wieku został spalony przez Szwedów, a następnie w XVIII wieku odbudowany z niewielkimi zmianami.
- W 1945 roku kościół uległ zniszczeniu i pozostawał wypaloną ruiną do roku 1972.
Główne wejście do świątyni usytuowane jest w wieży. Znajduje się tu gotycki portal ostrołukowy o profilowanych ościeżach wykonanych z kształtki ceramicznej, glazurowanej. Drugi portal ostrołukowy z cegły nieglazurowanej usytuowany jest w elewacji południowej. Okna prostokątne w obramieniu ceramicznym, zapewne późniejsze. Wnętrze jednoprzestrzenne z wybudowaną od zachodu drewnianą emporą chórową.
Położenie kościoła w obrębie dawnej twierdzy Szczecin było powodem jego wielokrotnego niszczenia szczególnie w latach 1632 i 1677. W 1765 kościół przemurowano, a następnie w drugiej połowie XIX wieku restaurowano i dodano górną ryglową partię wieży.
Po 1945 roku władze państwowe prowadzące początkowo na ziemiach odzyskanych politykę rabunkową sprzeciwiły się użytkowaniu kościoła przyczyniając się pośrednio do jego dewastacji. Dopiero 1972 r. władze kościelne przejmując obiekt przystąpiły do jego odbudowy. Wtedy też od północy dobudowano zakrystię krytą dachem pulpitowym.
Dzięki wieloletnim wysiłkom wspólnoty parafialnej i jej kolejnych duszpasterzy świątynia ta nie tylko została odbudowana, lecz stanowi dziś architektoniczną perełkę Szczecina.
- Po odbudowie, 30 grudnia 1973 roku kościół poświęcono i przywrócono do kultu.
Architektura:
Kościół na Pomorzanach wybudowany na początku XV wieku założony został na planie prostokąta zamkniętego od wschodu 5-bocznie. Od zachodu wybudowano na planie kwadratu 2-członową, 3-kondygnacyjną wieżę zwieńczoną stożkowym, ośmiobocznym hełmem. W górnej partii wieża posiada konstrukcję ryglową wypełniona cegłą. Dolna elewacja wieży jak i elewacje całego kościoła wykonana jest w formie warstwowego wiązania gotyckiego, z cegły przekładanej warstwami kamienia narzutowego. Całość budowli osadzona jest na fundamencie z głazów granitowych, nakryta dwuspadowym ceramicznym dachem, zamkniętym od wschodu pięciobocznie.
Położenie kościoła w obrębie dawnej twierdzy Szczecin było powodem jego wielokrotnego niszczenia szczególnie w latach 1632 i 1677. W 1765 kościół przemurowano, a następnie w drugiej połowie XIX wieku restaurowano i dodano górną ryglową partię wieży.
Po 1945 roku władze państwowe prowadzące początkowo na ziemiach odzyskanych politykę rabunkową sprzeciwiły się użytkowaniu kościoła przyczyniając się pośrednio do jego dewastacji. Dopiero 1972 r. władze kościelne przejmując obiekt przystąpiły do jego odbudowy. Wtedy też od północy dobudowano zakrystię krytą dachem pulpitowym.
Dzięki wieloletnim wysiłkom wspólnoty parafialnej i jej kolejnych duszpasterzy świątynia ta nie tylko została odbudowana, lecz stanowi dziś architektoniczną perełkę Szczecina.
Wyposażenie:
W wyniku wypalenia się świątyni i jej całkowitej dewastacji, pierwotne wyposażenie nie zachowało się .
