RINGENWALDE
Duża wieś gminna położona w centrum Rezerwatu Biosfery Schorfheide-Chorin , około 20 kilometrów na zachód od Angermünde i dziewięć kilometrów na północ od Joachimsthal przy drodze krajowej nr 23. Otacza ją typowy dla moreny czołowej krajobraz polodowcowy z pofałdowaniami terenu i licznymi jeziorami, pokryty lasami, łąkami i polami uprawnymi. Obszar ten zasiedlony był już w neolicie przez różne grupy etniczne a następnie przez plemiona słowiański. Od X-XI wieku na tereny te zaczęli napływać niemieccy koloniści. Osada Ryngenwolde wspomniana została po raz pierwszy w 1311 roku. Na dobre w historię wpisała się jednak dopiero w roku 1316 w dokumencie margrabiów brandenburskich pod nazwą Ringenwalde. Nazwa nawiązująca do topografii terenu oznacza „Pierścieniowe zagłębienie w lesie”. Najprawdopodobniej chodziło o rozległą śródleśną polanę, pośrodku której znajdowała się osada. Nie wykluczone jednak, że chodzić może o fortyfikację otaczającą wioskę albo pobliskie miejsce kultu słowiańskiego. W 1375 roku w Ringenwalde znajdowały się 64 gospodarstwa chłopskie, 6 karczem i 48 chałup zagrodników. Na obrzeżu zabudowy zlokalizowany był również wiatrak. W roku 1376 wieś stała się lennem rodu von Ahlimb. Na początku XVII wieku we wsi istniały 3 folwarki. Niestety wojna trzydziestoletnia przerwała rozwój osady, która na krótko się wyludniła. W roku 1691 wspomniano nauczyciela, który nauczać musiał w istniejącej już wówczas szkole wiejskiej. W połowie XVIII wieku we wsi funkcjonowała cegielnia, a na wschód od kościoła hrabiowie Saldern-Ahlimb wznieśli swoją rezydencję i założyli park. W roku 1945 w pałacu mieścił się lazaret wojskowy. Wycofujące się oddziały niemieckie wysadziły obiekt. Około 1830 roku w folwarku wzniesiono gorzelnię i destylarnię. W latach 1898-2006 funkcjonowała stacja linii kolejowej Britz – Fürstenberg, którą reaktywowano w 2018 roku.
Źródła
Architektura
Kościół w Ringenwalde należy do grupy granitowych świątyń o układzie przestrzennym składającym się z prostokątnej prosto zamkniętej salowej nawy oraz poprzecznej prostokątnej wieży, tej samej szerokości i wysokości co korpus nawowy. Nie wykluczone, że pierwotne założenie posiadało także zakrystię po północnej stronie prezbiterium. Całość otrzymał plan wydłużonego „pseudo prostokąta” (jakby budowniczowie nie do końca wprawieni byli w geometrii). Na szczęście nie zapomniano o właściwej orientacji obiektu. Kościół usytuowano pośrodku zabudowy na niewielkim naturalnym wyniesieniu otoczonym kamiennym murem.
Wszystkie ściany posadowione na kamiennym fundamencie wzniesiono w całości z kwadr granitowych łączonych zaprawą wapienną. Posiadają strefę cokołową zakończoną fazowanym gzymsem. Po gzymsie koronującym wieńczącym ściany pozostało zaledwie kilka kwadr w ścianie północnej. Szczególnie starannie opracowano naroża budowli oraz ościeża portali i okien. Szczyty wymurowano z granitowych otoczaków i ozdobiono blendami o ceglanych ościeżach. W szczycie wschodnim znajdują się szerokie blendy ostrołukowe a u podstawy szczytu duży okulus. W szczycie zachodnim występuje okno o uskokowym, ostrołukowo zamkniętym ościeżu oraz niewielkie owalne blendy z maswerkowym wypełnieniem w formie trójliścia.
Świątynia posiada dwa wejścia portalowe. Szczególnie okazałym jest portal zachodni usytuowany w podstawie wieży na osi kościoła. Posiada czterouskokowe ościeże zamknięte ostrołukiem z elementem zwornikowym oraz strefą kapitelową złożoną z trapezowatych bloków. Na ich licu wykonano ozdobny prosty relief. Ościeże wykonane z dobrze obrobionych kwadr granitowych. Dwuskrzydłowe drzwi wejściowe posiadają ostrołukowe nadświetle. Drugi portal usytuowany został w ścianie południowej. Posiada trójuskokowe ościeże zamknięte ostrołukiem z elementem zwornikowym. Kwadry doskonale obrobione i spasowane. Obecnie zamurowany.
Jak na XIII wieczną świątynię przystało, posiadała ona okna o wąskich, ostrołukowo zamkniętych i rozglifionych obustronnie ościeżach, osadzonych na przestrzał po cztery, w ścianach północnej i południowej. Z kolei we wschodniej ścianie szczytowej znajdował się zespół trzech okien w układzie piramidalnym. Przypuścić też można, że w szczycie zachodnim w miejscu obecnego okna, znajdować się mógł otwór szczelinowy doświetlający i wentylujący wnętrze wieży. W XIX wieku wszystkie ona przemurowano nadając im wyraźną neogotycką formę; ostry łuk i ceglane uskokowe ościeża.
Wieża zachodnia posiadająca plan prostokąta sytuowana została poprzecznie do osi kościoła. Ściany są tej samej szerokości i wysokości co nawa. Wykonane z identycznego budulca. Pierwotnie nadstawa wieży posiadać musiała drewnianą konstrukcję szkieletową. Pod koniec XIX wieku wieżę rozebrano a na jej miejscu wymurowano nową na planie kwadratu. Podstawa otwarta jest na nawę szerokim półkolistym łukiem. Pierwsza kondygnacja wykonana jest z kamienia łamanego i zakończona profilowany gzyms okapnikowy z cegły. W ścianach północnej i południowej znajdują się niewielkie okna w formie trójliścia w ceglanym obramieniu. Druga kondygnacja wykonana została w cegle i zwieńczona arkadowym gzymsem koronującym. Rozczłonkowana jest przez pary ostrołukowych okien ujętych ozdobnymi, ostrołukowymi gzymsami okapnikowymi. Światło otworów okiennych zamykają dwudzielne żaluzje z maswerkowym nadświetlem stylizowanego trójliścia. Ponad oknami znajdują się okulusy z tarczami zegarowymi. Całość zamknięta jest ostrosłupowym hełmem z niewielkimi okienkami, zwieńczonym kulą i krzyżem.
Wewnętrzne ściany kościoła zostały pokryte tynkiem wapiennym. Jednoprzestrzenne wnętrze zamknięto stropem belkowym i dwuspadowym dachem krytym dachówką ceramiczną. W ścianie wschodniej znajduje się płytka ostrołukowa nisza a w niej rozglifienie zakończone wąskim oknem szczelinowy. Po stronie zewnętrznej jest ono zamurowane cegłami. Jakie było jej przeznaczenie, czy była to nisza jałmużnicza? Wielce prawdopodobne.
XIX wieczna przebudowa dokonała również istotnych zmian w układzie przestrzennym budowli. Do południowej ściany kościoła dobudowano ceglaną kruchtę na planie prostokąta z dachem dwuspadowym poprzecznym do osi kościoła, krytym dachówką ceramiczną. W ścianie wschodniej i zachodniej dwa niewielkie okna o ostrołukowym wykroju. Ściana południowa w formie wimpergi z portalowym wejściem o ostrołukowym wykroju z tympanonem, w polu którego znajdowała się inskrypcja. Portal obwiedziony gzymsem okapnikowym. Drzwi dwuskrzydłowe deskowane. Szczyt z narożnymi krzyżami. Od strony północnej dobudowano ceglaną kryptę na planie prostokąta z dachem dwuspadowym poprzecznym do osi kościoła, krytym dachówką ceramiczną. W ścianie północnej wejście portalowe o ostrołukowym wykroju z tympanonem, obwiedzionym gzymsem okapnikowym. Drzwi identyczne jak w kruchcie południowej. W ścianach wschodniej i zachodniej pary wąskich okien szczelinowych wentylujących wnętrze. Krypta połączona była wejściem portalowym z kościołem. Obecnie jest ono zamurowane. Wewnątrz krypty znajdują się przypuszczalnie trumny zmarłych członków rodu von Ahlimb.
Kościół skrywa w sobie nierozwiązaną jeszcze zagadkę architektoniczną związaną z prawdopodobnym istnieniem północnej zakrystii. Przemawia za tym faktura wschodniej partii ściany północnej wykonana z nieobrobionych głazów narzutowych a także wschodni narożnik tej ściany z licznymi przemurowaniami w cegle i urywający się gzyms cokołowy ściany wschodniej. Czas więc na badania mogące rozwiązać zagadkę.
Wyposażenie
1918 r., żeliwny
Wyposażenie niezachowane
