CHORIN (Chorinchen)
Duża wieś położona na skraju wysychającego jeziora Schulzensee, nieco na uboczu starego traktu łączącego Eberswalde z Angermünde w odległości ok. 11 km na północny-wchód od Eberswadle. Średniowieczny rodowód dostrzegalny jest w dobrze zachowanym układzie zabudowy, skupionej wokół rozległego wrzecionowatego nawsia, w centrum którego usytuowano kościół. Nazwa osady pochodzi jeszcze z czasów słowiańskich i odnoszona bywa do imienia słowiańskiego „Chora”, bądź do niezasobnego w ryby jeziora. Na kartach historii Chorin pojawił się po raz pierwszy w roku 1258 jako część uposażenia klasztoru cystersów w Mariensee, lokowanego na półwyspie jeziora Parsteiner See. W roku 1273 konwent przeniósł swoją siedzibę nad jezioro Amtssee i przyjął nazwę od pobliskiej miejscowości Chorin. W księdze ziemskiej z 1375 roku wymieniono uposażenie wsi wynoszące 55 łanów ziemi ornej, z czego 4 łany należały do parafii, a 1 do kościoła. W tym czasie istniało 15 zagród chłopskich i 1 zagrodnicze. Rozwój osady spowalniany był okresowo dziejowymi kataklizmami. Najwięcej strat przyniosła wojna trzydziestoletnia. Ożywienie gospodarcze nastąpiło w połowie XIX wieku za sprawą budowy linii kolejowej łączącej Berlin ze Szczecinem. Odtąd Chorin stał się obowiązkowym celem wycieczek wszelkiej maści romantyków, poszukających w ruinach pobliskiego klasztoru duchowego umocnienia. Ostatnie z wojen światowych nie wyrządziły większych zniszczeń w substancji materialnej wsi, zubożyły ją jednak o tkankę ludzką. Po roku 1945 Chorin rozwija się systematycznie. Nie tracąc swojego typowo wiejskiego charakteru, staje się ulubionym miejscem weekendowych wypadów dla mieszkańców Brandenburgii i nie tylko.
Źródła
Architektura
Kościół usytuowano pośrodku rozległego nawsia na wydzielonej kamiennym murem parceli. Otrzymał formę jednoprzestrzennej salowej świątyni, wzniesionej na planie prostokąta i zgodnie z obowiązującym kanonem orientowanej. Wszystkie ściany posadowione na kamiennym fundamencie wymurowano z kamieni polnych o nieznacznym stopniu opracowania, przyciosanych w czworobok. Ułożono je w regularne poziome warstwy łączone zaprawą wapienną. Dokładniej opracowano kwadry ościeży portali i okien oraz narożniki ścian.
Wnętrze zamknięto płaskim stropem belkowym i dwuspadowym dachem krytym dachówką. Funkcjonuje wszakże teza, ukuta na podstawie formy okna we wschodniej elewacji, jakoby wnętrze zamknięte było pierwotnie drewnianym stropem kolebkowym, który przy odbudowie kościoła z wojennych zniszczeń zastąpiony miałby być stropem płaskim. Analogie ukazują raczej odwrotny zwyczaj. Płaskie stropy belkowe, czy stropy z otwartą więźbą, były zastępowane w późniejszych okresach stropami kolebkowymi. Nie można więc wykluczyć, że w przypadku kościoła w Chorin, fundowanego przez cystersów, zastosowano strop z otwartą więźbą dachową.
Oba szczyty wymurowano również z kamieni polnych, nie zachowując regularności warstw. W szczycie zachodnim wykonano trzy szerokie arkadowe blendy z kamiennymi ościeżami. Ostrołukowe ceglane zamknięcia wykonano wtórnie podczas XVII wiecznej odbudowy kościoła. Pomiędzy blendami a portalem zachodnim wykonano okno o półokrągłym wykroju i ceglanym obramieniu. Zakończenia szczytu nie odbudowano osadzając na nim konstrukcję wieży.
Nie wiadomo w jaki sposób opracowana była wschodnia ściana szczytowa. Brak tu charakterystycznej triady okien, której należałoby się spodziewać. Sięgające połowy szczytu ostrołukowe okno także prezentuje się nietypowo. Zespół blend, częściowo zniekształconych przez krawędzie szczytu również wydaje się być późniejszym wtrąceniem. Czyżby ściana ta została od nowa przemurowana?
Nie zachowały się pierwotne ostrołukowe okna, osadzone symetrycznie po trzy w ścianach północnej i południowej. W ich miejscu wykonano nowe otwory. Szerokie i delikatnie rozglifione ościeża zamknięto łukami odcinkowymi oraz skośnymi parapetami.
Kościół w Chorin otrzymał tylko dwa portalowe wejścia. Główne usytuowane zostało na osi kościoła w podstawie zachodniej ściany szczytowej. Dość niskie i wąskie, dwuuskokowe ościeże, zamknięto ostrołukiem bez elementu zwornikowego. Jednoskrzydłowe drzwi otwierały przestrzeń kościoła dla wszystkich doń wchodzących. Portal północny otrzymał jednouskokowe ościeże zamknięte delikatnym ostrołukiem z elementem zwornikowym. Niestety, zamurowano go w późniejszym okresie.
Posadzka wykonana została z cegieł i kwadratowych płytek ceramicznych.
Wieża dachowa nadbudowana została wtórnie nad zachodnią partią nawy. Szkieletowa konstrukcja o planie prostokąta, osadzona została w więźbie dachowej, a od zachodu na murze szczytu. Nie udało mi się ustalić, czym były wypełnione przestrzenie między belkami? W późniejszym okresie całą konstrukcję oszalowano z zewnątrz deskami. Pozostawiono jedynie prostokątne otwory przesłonięte żaluzjami, dla lepszego rozchodzenia się dźwięku dzwonów. Wnętrze zamknięto dzielonym dachem namiotowym zakończonym iglicą z kulą, wiatrowskazem i gwiazdką. Na chorągiewce widnieje rok 2001, zapewne data renowacji kościoła.
Plac kościelny o niemal prostokątnym zarysie otoczony jest niskim kamiennym murem z bramkami od północy i zachodu. W przeszłości pełnił funkcję lokalnej nekropolii. Porasta go starodrzew, przeważnie lipowy.
Od północy z placem kościelnym sąsiaduje pomnik poległych w latach 1914-1918 żołnierzy niemieckich (Kriegerdenkmal).
Wyposażenie
Dyspozycja:
