Architektura Pomorza

Niewielka wioska położona w odległości 4 km na północny-wschód od Lubanowa przy trasie Banie – Gryfino. Do dziś zachowała układ owalnicowy z wrzecionowatym nawsiem. Granitowy kościół z XIII wieku oraz XIX wieczne okazałe domostwa, świadczą o minionej świetności tej osady.

Źródła

- Wieś kolonizowali zapewne templariusze z komandorii w Baniach, do których należały okoliczne ziemie.

- Kościół wzniesiono w drugiej połowie XIII wieku.

- Na przełomie XV i XVI wieku od zachodu dobudowano wieżę.

- Wieś wymieniona została w źródłach z 1370 roku pod nazwą Godewestorp, przy okazji ustalenia czynszu z 54 łanów dla kapituły kamieńskiej.

- W późniejszych źródłach wymieniana jako: Gewerstorp 1459, Gewersdorf 1487 (własność bańskich Joannitów), 1571, Gäbersdorf 1603, Gäbersdort 1654, Gebersdorf 1657, Gäbelsdorf 1782, potem do roku 1945 Gebersdorf.

- Po wojnie trzydziestoletniej do roku 1654 wieś była niezamieszkała.

- W inwentaryzacji z roku 1865 wymienione zostały: gospodarstwo sołtysie, 16 zagród chłopskich, kuźnia, młyn, 35 budynków mieszkalnych, 2 przemysłowe, 65 gospodarczych, areał 3914 mórg i 278 mieszkańców.

- Po 1945 roku przez pewien czas wieś nosiła zwyczajową nazwę – Pszczółczyn. Nazwa urzędowa nawiązała do opuszczonej wsi Sosnowe (Zoznow) w dolinie rzeki Płoni, między Miedwiem i Dąbiem.

- Po roku 1945 świątynia nie była użytkowana i powoli popadała w ruinę.

- w roku 1987 kościół odbudowano i stopniowo uposażano, poświęcono go 7 grudnia 1991 roku.

Architektura:

Kościół wybudowany został po południowej stronie nawsia, nad centralnie położonym stawem. Była to początkowo budowla salowa, orientowana, o planie prostokąta bez wyodrębnionego prezbiterium i wieży zachodniej. Zachowaną do dziś podstawę wieży wykonano w późniejszym okresie. Mury świątyni posadowione na kamiennym fundamencie i fazowanej warstwie cokołowej, wzniesione są z dokładnie obrobionych kwadr granitowych łączonych zaprawą wapienną, ułożonych w regularne warstwy.

W elewacji wschodniej znajduje się triada okien tej samej wysokości o mocno rozglifionych obustronnie ościeżach, wykonanych z klińców granitowych i skośnych parapetach. Ostrołukowe zamknięcie wykonano wtórnie w cegle. Po obu stronach okien i w szczycie znajduja się duże, półokrągło zamknięte blendy o kamiennym obramowaniu. Szczyt wymurowano z mniej dokładnie obrobionych kamieni.

Elewacje ścian północnej i południowej były rozplanowane niemal identycznie. Znajdowały się w nich wąskie okna o kamiennych, mocno rozglifionych i ostrołukowo zamkniętych ościeżach oraz skośnych parapetach. Pomiędzy oknami znajdowały się duże blendy o wykroju identycznym jak w elewacji wschodniej. Wyjątkiem była przestrzeń nad portalem północnym zdobiona dwiema blendami o półokrągłym zamknięciu oraz jedną okrągłą nad łukiem archiwolty. Ustalenie dokładnej liczby okien i blend oraz ich rozplanowanie jest bardzo trudne z powodu późniejszych przemurowań.

Niewątpliwie najciekawszym fragmentem tych elewacji jest portal północny. Niestety, jego ościeża są obecnie w części uszkodzone i zamurowane. Zapewne jest to portal dwuuskokowy wykonany z doskonale obrobionych i spasowanych kwadr i klińców granitowych. Partia archiwolty została wyodrębniona przez zastosowanie płaskich płyt wysuniętych przed lico ościeży. Na czole zachowanej płyty widoczny jest delikatny relief. Ostrołukowa archiwolta posiada ponadto dodatkowy pas kwadr, stanowiących zewnętrzne ościeże. Zaskakujący jest fakt, iż kwadry tworzące ten wieniec posiadają wykute obustronnie holkiele z dwunastoma guzami zwróconymi na zewnątrz ościeża. Krawędź ościeża archiwolty posiada wykuty wałek. Czy krawędź drugiego uskoku posiada holkiel, tego na razie nie udało się ustalić. Portal ten ma bardzo wiele analogii do portalu kościoła w Plöwen.

Drugi portal znajdował się zapewne w elewacji zachodniej przesłoniętej obecnie bryłą dolnej kondygnacji wieży. Czy znajduje się on tam obecnie, tego nie udało mi się ustalić? Nie wiadomo również jak wyglądał szczyt zachodni przed wybudowaniem wieży.

Dolna kondygnacja wieży o tej samej szerokości co nawa, wzniesiona została na planie prostokąta z nieobrobionych głazów narzutowych i cegły w narożach. Wyższa kondygnacja posiadała konstrukcję szkieletową, odeskowaną, osadzoną w więźbie dachowej o rozbudowanym zakończeniu i stożkowym hełmie. Rzut zamieszczony w inwentaryzacji niemieckiej wskazuje na istnienie w elewacji zachodniej podstawy wieży, portalu uskokowego, który nie zachował się do dzisiaj. Obecne wejście o prostych, ceglanych ościeżach, zwieńczone jest łukiem odcinkowym i powstało w trakcie odbudowy kościoła.

Wnętrze kościoła przykryte jest płaskim stropem belkowanym i dwuspadowym, jednopołaciowym dachem ceramicznym. Wokół świątyni zachowała się część kamiennego muru z bramką późnogotycką od północy, wyznaczającego prostokątną parcelę, na której znajdował się cmentarz.

Wyposażenie:

Wyposażenie kościoła nie zachowało się.