DĘBOGÓRA ( Brusenfelde )
Duża wieś o średniowiecznym rodowodzie, założona na planie owalnicy, położona przy trasie Gryfino-Widuchowa. Przez długie lata stanowiła własność rodów rycerskich. W XV wieku należała do niejakiego Bartłomieja – woja książęcego, który zapisał się w historii, podstępnym zdobyciem pobliskiego grodu granicznego – Gartz. W 1478 roku, na wozach z zaopatrzeniem dla miasta, ukrył rycerzy, którzy pod osłona nocy otworzyli bramy, umożliwiając wojskom książęcym wtargnięcie do wnętrza i zajęcie miasta.
Źródła
Architektura:
Kościół w Dębogórze usytuowano w północno-wschodnim narożniku rozległego nawsia, na parceli opadającej łagodnie ku zachodowi, w stronę przepływającego - przez jej środek - cieku wodnego. Bryłę kościoła wzniesiono na planie orientowanego prostokąta, z wieżą zachodnią nieco węższą od nawy.
Wszystkie ściany posadowione na kamiennym fundamencie, wymurowano z nieobrobionych kamieni narzutowych, różnej wielkości. Większe głazy osadzono w fundamentach i partii przyziemia, oraz w narożnikach. Cegły użyto jedynie w warstwach wyrównawczych, oraz w obramieniach portali i okien.
Pierwotna forma okien nie jest znana. Można jedynie sądzić, że były znacznie mniejsze, prawdopodobnie ostrołukowo zamknięte i osadzone na przestrzał. W okresie siedemnastowiecznej przebudowy kościoła, otwory okienne znacznie powiększono nadając im nową formę. Proste, rozglifione na zewnątrz ościeża, zamknięto łukami odcinkowymi i skośnymi parapetami. Ościeża otynkowano i obramiono ozdobną opaską. Okna zachodnie znacznie wydłużono, niemal do poziomu fundamentu.
W ścianie wschodniej zachowały się dwa okna. Posiadają proste ościeże, zamknięte łukiem półkolistym i skośnym parapetem. Obecnie są zamurowane. Dobrze widoczne śladami przemurowań, pozwalają przypuścić, iż pierwotnie posiadały ostrołukowy wykrój.
Nierozwiązaną wciąż kwestią pozostaje forma zwieńczenia ściany wschodniej. Zazwyczaj stanowił je trójkątny szczyt zdobiony blendami. Czy i w tym wypadku było podobnie?
Do wnętrza świątyni prowadzi tylko jedno wejście portalowe przez kruchtę wieżową. W połowie ściany południowej znajdowało się jeszcze jedno wejście portalowe. Obecnie jest ono zamurowane, a archiwolta częściowo zniszczona przez zachodzące nań ościeże okna.
W narożniku południowo-zachodnim zlokalizowana była przybudówka o bliżej nieokreślonej funkcji, wzniesiona na planie prostokąta. Zachowały się jedynie jej kamienne fundamenty. Prawdopodobnie pełniła funkcję zakrystii.
Wnętrze zamknięte jest płaskim stropem belkowanym i dachem trójspadowym krytym dachówką ceramiczną.
Wieża zachodnia posiada plan kwadratu o boku nieco krótszym od szerokości nawy. Wzniesiona jest na kamiennym fundamencie i niewysokim cokole. Od zachodu cokół ten znacznie rozbudowano w celu wzmocnienia podstawy wieży i przeciwdziałania osuwaniu się jej w stronę cieku wodnego. Ściany wymurowane z kamienia z niewielkim dodatkiem cegły, wznoszą się ponad koronę murów nawy. Nadbudowa wieży wykonana była w technice szkieletowej. Obecna, odbudowana w tej samej technice, otrzymała niezbyt szczęśliwą formę. Posiada plan kwadratu o boku równym wewnętrznemu wymiarowi muru podstawy. Stosunkowo niedawno zyskała nowe szalowanie oraz dach namiotowy z niewielkim okapem, zwieńczony krzyżem, kryty dachówką ceramiczną. Na czterech elewacjach znajdują się imitacje otworów okiennych, przesłoniętych żaluzjami.
Nieznana jest pierwotna forma portalu znajdującego się w elewacji zachodniej odstawy wieży. Obecnie ma on proste ościeże, zamknięte łukiem odcinkowym, otynkowane i obramione ozdobną opaską. Podobną formę, zyskało duże okno znajdujące się ponad portalem o rozglifionym na zewnątrz ościeżu. W ścianie południowej podstawy wieży znajduje się relikt zamurowanego portalu lub wnęki.
Wyposażenie:
