Bundesland: Brandenburg
Landkreis: Uckermark
Niewielka wieś położona na zachodnim skraju doliny rzeki Ucker (Wkra) w odległości ok. 6 km na północny-zachód od Prenzlau. Powstała we wczesnym średniowieczu i ma słowiański rodowód. Układ zabudowy ukształtował się podczas kolonizacji niemieckiej i przyjął formę okolnicy. W pierwszej historycznej wzmiance z 1285 roku wymieniony został Otto de Ellinge. W średniowieczu wieś należała do rodziny von Arnim. W połowie XVII wieku przeszła pod zarząd miasta Prenzlau. W okresie wojny trzydziestoletniej wieś wyludniła się, z pośród 9 rolników pozostało jedynie trzech. Na początku XIX wieku została ponownie zasiedlona. Kolejne kataklizmy w postaci dwóch wojen światowych ominęły wprawdzie zabudowę miejscowości jednak wiele rodzin straciło swoich bliskich. Przez wieś przechodziła linia kolejowa relacji Prenzlau - Strasburg (Uckermark), obecnie zlikwidowana. W 1961 roku Ellingen zostało włączone do gminy Dedelow.
Źródła
- Pierwszy kościół, zapewne kamienny, wymieniony został w spisie z 1600 roku.
- Obecna świątynia powstała w XVII wieku.
- Przebudowana częściowo w wieku XIX.
Architektura
Kościół usytuowano w środku wiejskiej zabudowy, na miejscu wcześniejszej kamiennej świątyni. Wzniesiono go w technice szkieletowej na planie prostokąta z drewnianą dzwonnicą dobudowaną od zachodu. Na kamiennej podmurówce ułożono podwalinę, w której osadzono dość gęsto pionowe słupy. Z połączenia z krótkimi ryglami otrzymano prostokątne wąskie fachy wypełnione cegłą paloną. Całość spięto oczepem, oraz profilowaną belką podokapową. Odmiennie potraktowano ścianę szczytową. Rozsunięto słupy a rygle znacznie wydłużono. W efekcie otrzymano leżące prostokąty fach poprzecinane zastrzałami. Wnętrze zamknięto płaskim stropem drewnianym osadzonym w konstrukcji ścian i na dodatkowych słupach i wspornikami przyściennymi oraz dachem dwuspadowym krytym dachówką.
Niewielkie okna usytuowano symetrycznie na przestrzał, po trzy w ścianach północnej i południowej oraz dwa w ścianie wschodniej. Oblistwowane ościeża zamknięto łukiem w stylu Tudorów. W połowie ściany południowej dobudowano na planie prostokąta niewielką kruchtę krytą dachem dwuspadowym poprzecznym do osi kościoła. Pozbawiono ją okien. Profilowane proste ościeża jedynego wejścia do kościoła również zamknięto łukiem w stylu Tudorów. Identyczny wykrój otrzymały jednoskrzydłowe drzwi płycinowe.
Wieżę zachodnią o autonomicznej konstrukcji szkieletowej dobudowano do ściany zachodniej i oszalowano. Otrzymała plan kwadratu a trzem ścianom zwężającym się ku górze nadano różny kąt nachylania. Wnętrze zamknięto ośmiokątnym hełmem ostrosłupowym z szerokim okapem i narożnymi wspornikami, kryty gontem. Zwieńczono go iglica z kulą, wiatrowskazem i gwiazdą. Na chorągiewce wiatrowskazu widnieje inskrypcja Anno 1738. Konstrukcja nośna powstała jednak dużo wcześniej ok. 1456 roku i uważana jest za najstarszą drewnianą wieżę w Uckermark. Wejście do wnętrza usytuowano w ścianie zachodniej kościoła. Podczas mojej obecności przeprowadzano remont ściany północnej.
Plac kościelny o regularnym kwadratowym zarysie jedynie od strony południowej zamknięty jest ceglanym murem z bramą wjazdową. Pozostałe boki sąsiadują z budynkami gospodarczym lub działkami prywatnymi. Po dziś dzień pełni on funkcję lokalnej nekropolii.
Wyposażenie
- Ołtarz renesansowy z I połowy XVII wieku o formie architektonicznej. W części centralnej znajdują się pola z płaskorzeźbionymi scenami Ostatniej wieczerzy w predelli i Ukrzyżowania w szafie głównej, oraz wieńczący je kartusz z przedstawieniem Maiestas Domini. Po bokach w stylizowanych niszach umieszczono rzeźbione postaci dwóch kobiet, być może personifikacje cnót, a w zwieńczeniach postaci mężczyzn, proroka i biskupa?
- Ambona późnorenesansowa z XVII wieku. Forma prosta płycinowa z toskańskimi filarami narożnymi.
- Empora organowa i ławy kościelne z XIX wieku.
- Organy o prostym arkadowym prospekcie z 1873 roku.
- Dzwony. Niemiecki katalog prowincji Prenzlau z 1921 r. wymienia dwa: pierwszy o średnicy 86 cm, autorstwa Martina Heintze z 1687 r., drugi o średnicy 72 cm, bez napisu i dekoracji, z gładkimi liniami w koronie.
Na wąskim skwerze usytuowanym naprzeciwko kościoła znajduje się pomnik (kriegerdenkmal) poświęcony poległym żołnierzom - mieszkańcom wioski. Granitowy postument osadzony na murowanej kamiennej podstawie, zwieńczony jest krzyżem żelaznym Wilhelma II i otoczony metalowym płotkiem. W podstawie umieszczono tablicę z inskrypcją i listą poległych w I i II wojnie światowej.
