LIEPE (Lipa)
Źródła
Architektura
Świątynię usytuowano pośrodku osady na parceli wydzielonej kamiennym murem. Pierwsza świątynia otrzymała zapewne prostą salową formę i była wzniesiona przeważnie z kamienia. Zapewne zły stan zachowania kościoła doprowadził do jego przebudowy. Zrezygnowano z kamienia, a wszelkie ubytki uzupełniono cegłą.
Obecna świątynia wzniesiona została na planie prostokąta w formie salowej jednoprzestrzennej budowli. Wszystkie ściany posadowione na kamiennym fundamencie wzniesiono z kamienia polnego łączonego zaprawą wapienną bez zachowania ciągłości wątku. Nierówności wypełniono zaprawą z okrzeskami ceramicznymi. Koronę murów przemurowano cegłą. W cegle wymurowano również górną partię ściany wschodniej, razem ze szczytem, oraz szczyt zachodni. Poszerzono znacznie okna. Dwudzielne ostrołukowe ościeża wykonane z kształtek ceramicznych osadzono w ceglanych obramieniach różniących się wielkością i rozwartością łuków. Pomiędzy oknami wykonano płytkie ostrołukowe wnęki z arkadowym wypełnieniem. Górne partie schodkowych przypór również wykonano z cegły.
Wnętrze kościoła zamknięto płaskim stropem belkowym wspartym na drewnianych przęsłach i dwóch rzędach słupów. Całość nakryto dachem czterospadowym pokrytym dachówką ceramiczną. Posadzka złożona z jasnokremowych i czarnych kwadratowych płytek, pochodzi zapewne z końca XVIII lub początku XIX wieku. Także od strony wewnętrznej ściany rozczłonkowano licznymi wnękami zamkniętymi łukami odcinkowymi.
W południowej partii ściany wschodniej wykonano sakrarium w postaci prostokątnej wnęki zamkniętej łukiem odcinkowym. Ujęta zastała dodatkową ostrołukową niszą w obramieniu z kształtki ceramicznej.
Główny portal wejściowy usytuowano w podstawie ściany zachodniej na osi kościoła. Proste ościeże zamknięto ostrołukiem. Dwuskrzydłowe drzwi wewnętrzne otrzymały prostokątny wykrój. Kolejne dwa portale osadzono w ścianie południowej kościoła. Usytuowany centralnie, otrzymał proste trójuskokowe ościeże zamknięte łukiem pełnym, wykonane z cegły i kształtki ceramicznej. Światło wejścia zamknięto jednoskrzydłowymi drzwi. Drugi usytuowany w zachodniej partii ściany, otrzymał uskokowe ościeże zamknięte ostrołukiem. Na początku XIX wieku został zamurowany, a w jego świetle umieszczono żeliwne tablice epitafijne, poświęcone żołnierzom poległym w I wojnie światowej.
W XIX wieku, od strony zachodniej dobudowano niewielką kruchtę o konstrukcji szkieletowej. Fachy wypełniono cegłą paloną. Przestrzeń kruchty nakryto płaskim stropem oraz dachem dwuspadowym krytym dachówką. Od zachodu usytuowano wejście zamknięte dwuskrzydłowymi drzwiami płycinowymi. Pilastry ościeżnicowe, podtrzymujące trójkątny szczyt z półkolistym oknem, otrzymały klasycystyczną formę. Ściana zachodnia ozdobiona została dwoma zespołami wąskich wnęk zamkniętych łukami odcinkowymi o różnej formie wypełnienia. W szczycie zachodnim osadzono prostokątny otwór prowadzący na poddasze, zamknięty dwuskrzydłowo.
Ściana wschodnia, pozbawiona okien, rozczłonkowana została parą dużych wnęk ostrołukowych z arkadowym wypełnieniem. Pomiędzy nimi, na osi kościoła, wykonano wnęki prostokątne zamknięte łukami odcinkowymi. W szczycie osadzono prostokątny otwór prowadzący na poddasze, zamknięty dwuskrzydłowo.
Wschodnia partia ściany półoncnej nosi ślady licznych przemurowań (drzwi, okien,wnęk). Czyżby od strony pólnocnej miała znajdować się przybudówka (zakrystia)?
Teren wokół kościoła otoczony był kamiennym murem. Wejścia zostały usytuowane po stronie północnej i wschodniej. Przez wieki pełnił funkcję lokalnej nekropolii. Zachowało się jeszcze kilka nagrobków. Całe otoczenie kościoła, plebanii oraz nowego cmentarza, porasta piękny starodrzew lipowy. Szczególnie klimatyczną jest dwurzędowa alejka prowadząca do kościoła. Kto nią przejdzie zrozumie skąd wzięła się nazwa osady.
Wyposażenie
