Chwarszczany - zakony rycerskie na ziemiach pogranicza
Zakony rycerskie na ziemiach pogranicza to projekt o charakterze kulturalnym i edukacyjnym, mający na celu przede wszystkim aktywizację lokalnych społeczności po obu stronach Odry, poprzez promocję wspólnego dziedzictwa kulturowego, z którego wszyscy mogą czerpać wymierne korzyści (np. w oparciu o rozwój ruchu turystycznego).
Projekt dotyczy wybranych obiektów zabytkowych zlokalizowanych na dawnych obszarach pogranicza - Ziemi Lubuskiej, Pomorza i Nowej Marchii. Od XIII wieku na tereny te zaczęli przybywać przedstawiciele zakonów rycerskich: templariuszy, joannitów i Krzyżaków. Zachowały się tu ślady ich działalności m.in. kaplice zakonne templariuszy - po stronie polskiej w Rurce (Rörchen) koło Chojny i Chwarszczanach (Quartchen), po stronie niemieckiej w Lietzen (Lesnica). Pozostały także ruiny zamków joannitów w lubuskim Słońsku (Sonnenburg) i pomorskiej Swobnicy (Wildenbruch). Zachowała się także budowla związana z Krzyżakami - wieża rycerska w Chomętowie (Hermsdorf) koło Dobiegniewu.
Te unikalne zabytki i otaczające je budowle stanowią doskonałe miejsca do promowania wspólnej historii i integracji regionalnej. Celem wszystkich zainteresowanych winna być ochrona tych obiektów, szukanie możliwości restauracji i sposobów ich wykorzystania. Za przykład może służyć Park Kulturowy Chwarszczany utworzony na obszarze dawnego dworu templariuszy i joannitów w Chwarszczanach.
Program konferencji (22 czerwca 2007)
- Zwiedzanie kaplicy templariuszy (ks. Waldemar Grzelec)
- Zwiedzanie Parku Kulturowego w Chwarszczanach (dr Przemysław Kołosowski)
- Rozpoczęcie konferencji (wójt gminy Boleszkowice mgr Jan Woźniak)
- Wprowadzenie - Zabytki projektu "Zakony rycerskie na ziemiach pogranicza" (dr Przemysław Kołosowski, Projekt Chwarszczany)
1. Kaplica i dawna komandoria templariuszy i joannitów w Chwarszczanach - formy ochrony zabytków (mgr Błażej Skaziński, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze, Delegatura w Gorzowie Wielkopolskim)
2. Odkrywanie historii na Szlaku Templariuszy (mgr Maciej Sałański, Stowarzyszenie Szlak Templariuszy, Gudzisz)
3. Komturia w Lietzen - krótkie spojrzenie na historię i przyszłość, Wolfram Seyfert, Lietzen)
4. Projekt Chwarszczany - działania i perspektywy (dr Przemysław Kołosowski, mgr Dominika Siemińska, Projekt Chwarszczany)
5. Znaczenie zakonów rycerskich i duchownych dla rozwoju Słońska i regionu w okresie średniowiecza - fragment projektu Almanach terratransoderana, dr Waldemar Könighaus, Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie; Annika Souhr, Bernd Vogenbeck, Instytut Historii Stosowanej we Frankfurcie)
6. Swobnica - templariusze i joannici (Roman Czejarek, dziennikarz, Warszawa)
7. Współczesna historia zamku w Swobnicy (mgr Olga Kulesza-Szerniewicz, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Szczecinie)
8. Najstarszy cmentarz komandorii w Chwarszczanach (dr Iwona Teul-Świniarska, Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie)
9. "Wieża rycerska" w Chomętowie. Dawna siedziba krzyżackich wójtów Nowej Marchii (mgr inż. arch. Henryk Jan Kustosz, Gorzów Wielkopolski, dr Przemysław Kołosowski, Projekt Chwarszczany)
