Architektura Pomorza

Kolejna z wypraw wiodła terenami położonymi na zachód od Schwedt, granicznego miasta będącego dla mnie bramą do Brandenburgii.

Wis-a-vis znajdującej się na przedmieściach rafinerii leży miejscowość Heinersdorf. Znajduje się tam pięknie odrestaurowany kościół z charakterystyczną wieżą zakończoną ceglanym ostrosłupowym hełmem. Ceglana jest również galeria wieży, flankowana narożnymi wieżyczkami. Plac kościelny nadal pełni funkcję lokalnej nekropolii.   

Nieopodal znajduje się wieś Niederlandin. Znajdujący się tu kościół uważany jest za jedną z najstarszych kamiennych bazylik. Niestety nawy boczne rozebrane zostały w późniejszych okresach. Śladem po ich istnieniu są zamurowane arkady w ścianach bocznych części nawowej. Nadstawa wieży otrzymała konstrukcję szkieletową. Zamurowany portal północny w części prezbiterialnej posiada łuk pełny i element zwornikowy. Z kolei portal zachodni jest wyraźnie ostrołukowy. Zachowały się dwie chorągiewki wiatrowskazów, jedna na hełmie wieży druga na wschodniej sterczynie. Po zachodniej stronie kościoła znajduje się niewielki budynek kostnicy-mauzoleum, w ściany którego wmurowano dwie płyty nagrobne przedstawicieli miejscowej szlachty. Po usytuowanym w zachodniej pierzei wsi pałacu pozostała jedynie wieża schodowa, poddawana aktualnie renowacji.

W sąsiedztwie znajduje się bliźniacza miejscowość Hohenlandin. Kościół posiada układ złożony z prostokątnej, bez wieżowej nawy oraz wydzielonego prostokątnego prezbiterium. Zachowały się niemal wszystkie pierwotne okna o ostrołukowym wykroju, oraz zamurowane bądź przemurowane portale. Plac kościelny okala wysoki mur oporowy. Niedaleko kościoła znajdują się pozostałości założenia folwarcznego z ruinami pałacu i rozległym parkiem. Budowla ta uważana jest za jedno z najbardziej klimatycznych miejsc Brandenburgii. Niestety pałac nadal ulega postępującej destrukcji.  

Kolejna miejscowość Pinnow odwiedziłem niechcący zmierzając któregoś lata do Świnoujścia. Przyszedł czas by zawitać na dłużej. Znajduje się tu piękny kościół z charakterystyczny masywem wieży oraz prostokątnym korpusem nawy tej samej szerokości. Po stronie północnej usytuowano zakrystię, a do ściany południowej dobudowano niewielką kruchtę. Zachowało się wie ciekawego detalu architektonicznego. Plac kościelny wydzielony jest kamiennym murem z imponującymi bramami i furtami. Warto zwrócić uwagę na ciekawą zabudowę folwarczną z niewielkim pałacem.

W niewielkiej miejscowości Mürow znajduje się kościół granitowy złożony z zachodniego masywu wieży, nawy o tej samej szerokości i wydzielonego prezbiterium. Niestety w XIX wieku wykonano nową nadbudowę wieży z cegły maszynowej. W murach zewnętrznych zachowały się otwory po rusztowaniach, spotykanych zazwyczaj w budowlach ceglanych. W niektórych znajdują się jeszcze poucinane końce belek.

Ten sam zapewne układ otrzymał kościół w Frauenhagen. Ceglana nadbudowa wieży jest jednak bardziej trafiona pod względem swej formy. Do ściany wschodniej dobudowano kostnicę na planie kwadratu, krytą dachem namiotowym.

Kościół w Schönermark to przykład budowli o prostym układzie złożonym z prostokątnej nawy oraz masywu wieży o tej samej szerokości. W późniejszym okresie wzniesiono nadbudowę o planie kwadratu i konstrukcji szkieletowej. W narożniku południowo-wschodnim, na wysokości drugiego rzędu kwadr znajduje się kamień z motywem szachownicy o polach 5x8. Rysunek od strony południowej dobrze widoczny.

Najciekawszym kościołem i to nie tylko tego dnia odwiedzonym, okazała się świątynia we wsi Grünow. Samo pobieżne spojrzenie mówi, że coś jest nie tak. Układ przestrzenny składający się z prostokątnej nawy i wydzielonego prostokątnego prezbiterium zakończonego półokrągłą apsydą jest dobrze znany. Jednak budowniczy tego kościoła wzniósł mury prezbiterium na tyle wysoko, że praktycznie otrzymało ono formę wieży. Jeżeli dodamy do tego namiotowy dach zakończony iglicą oraz tarcze zegarowe, to nie ma już wątpliwości co do formy jej części kościoła. Po stronie północnej prezbiterium dobudowana jest zakrystia kryta dachem pulpitowym. Całość sprawia niesamowite wrażenie.