Architektura Pomorza

Niewielka wieś położona na lewym brzegu rozległej doliny rzeki Rurzycy, w odległości 6 km na północny zachód od Chojny. W okresie średniowiecza niedaleko Garnowa znajdowało się grodzisko nizinne. Prawdopodobnie dało ono początek osadzie należącej do rycerzy Betkina i Henninga von Plötz. W roku 1318 chojeńscy Augustianie zakupili za okrągłą sumę 390 grzywien znajdujący się w niej dwór, wraz z przyległościami i należnymi prawami. Na krótki okres czasu dwór stał się własnością rodziny Fiddichow a następnie Rady Miejskiej w Chojnie, by ostatecznie ponownie powrócić do Augustianów. Na dokumentach wystawianych w tym czasie pojawiła się kilkukrotnie nazwa miejscowości, Rikenvelde lub Rakenvelde. Nadanie uczynione dla Augustianów zostało potwierdzone 16 marca 1372 r., przez margrabiego Ottona. W okresie reformacji, po likwidacji konwentu, Garnowo stało się częścią domeny elektoralnej w Cedyni, a w XVII wieku częścią domeny elektoralnej w Schwedt. W trakcie spisu przeprowadzonego w 1718 roku wymieniono 17 zagrodników dysponujących średnim areałem 11 morg. W roku 1758, podczas wojny siedmioletniej, Garnowo splądrowały oddziały rosyjskie. W roku 1927 wieś liczyła 220 mieszkańców i powierzchnię pól równą 254 ha. Nizinne, zalewowe ziemie wykorzystywano do uprawy warzyw. II wojna światowa nie odcisnęła swego piętna na zabudowie. Zniszczeniu uległ jedynie kościół trafiony pociskami artyleryjskimi. Po roku 1945 rozpoczął się powolny rozwój osady. Po dziś dzień Garnowo zachowało typowo rolniczy charakter.

Źródła

Architektura

Kościół usytuowano pośrodku wiejskiej zabudowy w najwyższym punkcie skarpy opadającej dość gwałtownie w kierunku doliny Rurzycy. Otrzymał typowy, jednoprzestrzenny układ, o planie prostokąta, tak charakterystyczny dla niewielkich (niezamożnych) miejscowości. Wymiary korpusu bez wieży wyniosły 14,70 x 6,90 m, przy grubości muru dochodzącej do 1 m. Zgodnie z kanonem świątynię orientowano. Wszystkie ściany posadowiono na kamiennym fundamencie z dość wysoką partią cokołową, zakończoną fazowanym gzymsem. Wymurowano ją z otoczaków granitowych nieznacznie tylko przyciosanych z zachowaniem poziomych warstw. Z tego samego materiału wzniesiono ściany kościoła, łącząc kamienie różnej wielkości zaprawą wapienną. Regularności wątku, na większości powierzchni, nie udało się jednak zachować. Wtrącenia ceglane w postaci narożników ścian, ościeży portali i okien oraz szczytów, pochodzą z późniejszej przebudowy. Salowe wnętrze zamknięto płaskim stropem belkowym oraz dachem dwuspadowym krytym dachówką ceramiczną. Do ściany zachodniej kościoła, w późniejszym okresie, dobudowano smukłą wieżę.

Szczyt wschodni wymurowano od nowa z cegły, wzbogacając krawędzie kostkowymi sterczynami. Rozczłonkowano go ostrołukowymi blendami ułożonymi w dwóch poziomach. W partii dolnych blend wykonano dwa niewielki otwory szczelinowe doświetlające i wentylujące poddasze. Szczyt zachodni pozbawiony dekoracji zachował swoją pierwotną kamienną formę. W późniejszym okresie został częściowo przesłonięty przez masyw dobudowanej wieży.

Portalowe wejścia usytuowano pośrodku ściany południowej, północnej oraz zachodniej. Proste, dwuuskokowe ościeża zamknięto gotyckim ostrołukiem. Nie udało mi się sprawdzić stanu zachowania portalu zachodniego. Portal północny pozostaje nadal zamurowany. Wejście do wnętrza odbywa się obecnie wyłącznie przez portal południowy. W ścianie ponad tym portalem wykonano wtórnie dwie płytkie ostrołukowe nisze.

Pierwotne otwory okienne, dwa w ścianie północnej, trzy w południowej i dwa w ścianie wschodniej, zostały przemurowane w późniejszym okresie. Otrzymały proste dwuuskokowe ościeża zamknięte gotyckim ostrołukiem i skośnym parapetem. Łuk obwiedziono dodatkowym wieńcem cegieł. Okno wypełniono oryginalnymi witrażami powstałymi z zatopienia różnokolorowego tłucznia szklanego w betonowym spoiwie.   

Podczas piętnastowiecznej przebudowy kościoła, dobudowano wieżę wzniesioną na planie kwadratu, częściowo wtapiając ją w ścianę zachodnią świątyni. Portal zachodni o prostym dwuuskokowym ościeżu zamkniętym ostrołukiem i jednoskrzydłowymi drzwiami wprowadza do niewielkiej kruchty a dalej do wnętrza świątyni. Podziały kondygnacyjne wyznaczają otwory szczelinowe umieszczone w zachodniej ścianie frontowej, ujęte w dużej ostrołukowej niszy. Prawdopodobnie wnętrze wieży zamknięto pierwotnie dachem namiotowym. W XVIII wieku wieżę podwyższono o jedną kondygnację. Szkieletową konstrukcję odeskowano i zamknięto wysokim ostrosłupowym hełmem. Podczas powojennej odbudowy kościoła wykonano nowy ostrosłupowy hełm z ośmioboczną latarnią, zakończony krzyżem.       

Wiosną 1945 roku, w wyniku ostrzały artyleryjskiego, kościół został całkowicie wypalony wraz z wyposażeniem i pozostawał w ruinie. Dopiero w latach 80’ XX wieku odbudowano go i przywrócono do kultu.   

Plac kościelny o kwadratowym zarysie, pełnił w przeszłości funkcję lokalnej nekropolii. Obwiedziono go niskim kamiennym murem z bramką od wschodu. Pod koniec XX wieku wykonano nowe ogrodzenie z betonowych płyt prefabrykowanych.   

Wyposażenie

Niezachowane