GÓRNOWO ( Gornow )
Województwo: zachodniopomorskie
Powiat: gryfiński
Gmina: Banie
Diecezja: szczecińsko-kamieńska
Dekanat: Banie
Parafia: Banie - filia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa
Niewielka wieś z zachowanym układem ulicówki, położona nieco na uboczu (mniej więcej w połowie) traktu Gryfino - Myślibórz.
Źródła
- W roku 1303 wymieniony jest sołtys Henryk z Gornowa jako jeden ze świadków czynności templariuszy w sprawie Lubanowa.
- Kościół wzniesiony pod koniec XIV wieku.
- Przebudowany w wieku XVIII i XIX.
- Przywrócony do kultu 14 VII 1946 r.
Architektura:
Kościół w Górnowie wybudowano w południowej części wsi pod koniec XIV wieku. Założono go na planie prostokąta w formie salowej, bezwieżowej i orientowanej budowli wzniesionej w całości z kwadr granitowych. Na przełomie XIV i XV wieku od zachodu dobudowano granitową wieżę tej samej szerokości co korpus nawowy. XIX wieczna przebudowa, a zwłaszcza otynkowanie świątyni, przesłoniły całokowicie jej pierwotny styl. Dopiero mijający czas \\\\\\\"odsłania\\\\\\\" powoli to, co człowiek starał się ukryć.
Wszystkie ściany wymurowane są z dokładnie obrobionych kwadr granitowych ułożonych w poziome warstwy. Otynkowanie nie pozwala jednak prześledzić regularności wątku kwadr granitowych, jak również przyjrzeć się ewentualnym reliktom pierwotnego założenia.
Jednym z nich jest (odsłonięty zupełnie przypadkowo przez obsypujący się w tym miejscu tynk) fragment granitowego portalu znajdującego się w elewacji południowej. Jego zarys sugerowałby, iż mamy tu do czynienia z portalem ostrołukowym podwójnie schodkowanym. Niestety zamurowano go w trakcie XVIII wiecznej przebudowy.
Przemurowaniu uległy również okna symetrycznie rozmieszczone w elewacjach południowej i północnej. Znajdują się one zapewne w tych samych miejscach co poprzednie, jednak w XVIII wieku znacznie je powiększono i nadano nową formę. Ościeża okien i gzyms wieńczący wykonano w cegle.
Najlepiej zachował się szczyt wschodni. Zdobiące go blendy pochodzą z czasów budowy. Niestety ze względu na znaczne zadrzewienie tej strony, wykonanie zdjęcia było niemożliwe.
Wieża zachodnia (choć wykonana nieco później) została w dolnej partii wzniesiona z tego samego materiału i tą samą techniką co korpus nawowy. Uwidacznia to odsłonięty fragment narożnika. Nie wiemy jednak jak była zwieńczona. W latach 1773-92 wykonano nowe zakończenie o konstrukcji ryglowej, zastępując je w XIX wieku nadbudową w postaci ceglanego ośmioboku z oknami i krenelażem. Nakryto go wysokim, stożkowym hełmem. W zachodniej elewacji wieży znajduje się XIX wieczny ostrołukowy portal ceglany, potrójnie schodkowany. Nie wiemy czy zastąpił on wcześniejszy granitowy, czy też wejście to zostało założone dopiero z chwilą zamurowania portalu południowego.
Cała świątynia kryta jest stropem drewnianym i ceramicznym dachem dwuspadowym. Plac przykościelny wydzielony jest kamiennym murem. Ta prostokątna parcela pełniła przez szereg stuleci rolę cmentarza parafialnego. Osypujący się z elewacji, mocno zwietrzały tynk, daje wyśmienitą okazję by w całości, lub przynajmnej we fragmentach, odsłonić granitowy wątek elewacji i przeprowadzić gruntowne badania tego obiektu.
Wyposażenie:
- Strop drewniany, belkowany.
- Częściowo zachowany XVIII wieczny (barokowy) ołtarz ambonowy.
- XVIII wieczna empora chórowa oraz ławki, z elementami polichromowanej snycerki.
