MIROWO (Woltersdorf)
Źródła
Architektura
Kościół usytuowano pośrodku wiejskiej zabudowy w bezpośrednim sąsiedztwie przebiegającej przez osadę drogi, na parceli wydzielonej kamiennym murem. Otrzymał prostą salową formę opartą o plan prostokąta bez wyodrębnionego prezbiterium i wieży zachodniej. Świątynię orientowano. Wszystkie ściany posadowione na kamiennym fundamencie wymurowano z kwadr granitowych łączonych zaprawą wapienną, ułożonych w regularne poziome warstwy. Pierwotną formę zniekształciły nieco późniejsze przebudowy. W XV wieku wzniesiono wieżę zachodnią a w dziewiętnastym stuleciu dobudowano południową zakrystię oraz przemurowano okna w ścianie północnej i południowej. Jednoprzestrzenne wnętrze zamknięto płaskim stropem belkowym oraz dachem dwuspadowym krytym dachówką ceramiczną. Podczas XVIII wiecznej przebudowy, strop zamieniono na drewniane sklepienie kolebkowe.
W najbardziej okazałej elewacji wschodniej usytuowano trzy okna o ostrołukowym wykroju w układzie piramidalnym. Środkowe zamurowano w późniejszym okresie. Szczyt wschodni rozczłonkowano zespołem ostrołukowych blend o różnej wielkości i głębokości, skupionych wokół centralnie usytuowanego okulusa.
Znajdujące się w ścianach północnej i południowej okna o pierwotnym ostrołukowym wykroju zastąpiono w XIX wieku poszerzonymi otworami o ceglanych, uskokowych ościeżach, zamkniętych łukiem pełnym.
Do wnętrza kościoła wiodły dwa portale wykonane z kwadr i klińców granitowych. Zachodni o trójuskokowym ościeżu zamknięto ostrołukiem. Przesłoniła go dobudowana od zachodu wieża. Z kolei portal południowy dwuuskokowy, zamknięty ostrołukiem, ukryła dobudowana do południowej ściany kościoła kruchta (zakrystia).
Przybudówka ta otrzymała plan prostokąta i zamknięta została dachem namiotowym prostopadłym do osi kościoła, krytym dachówką cementową. Ściany wymurowano z cegły palonej. Wejście o prostym ościeżu zamkniętym łukiem odcinkowym usytuowano w ścianie południowej. Wyżej wykonano niewielkie okno doświetlające wnętrze. Ściany boczne pozostawiono bezokienne.
Do elewacji zachodniej kościoła dobudowana została wieża o planie kwadratu. Partia dolna do wysokości murów kościoła wymurowana została z kamienia polnego z wykorzystaniem cegły w narożach. Partię górną wykonano z cegły maszynowej i zakończono prostym gzymsem okapnikowym. Trzecia z kondygnacji otrzymała konstrukcję szkieletową szalowaną. Jak na razie nie ustalono jej zwieńczenia. Obecnie zamknięto ją prostym dachem czterospadowym krytym blachą. Portal zachodni otrzymał proste ościeże zamknięte łukiem odcinkowym. Elewacje pozbawione są okien, jedynie pod gzymsem koronującym ścianę południową wykonano dwa okrągłe otwory wentylujące wnętrze.
Plac kościelny o regularnym prostokątnym zarysie otoczony jest kamiennym murem z bramami wjazdowymi od południa i północy. Do roku 1945 pełnił funkcję lokalnej nekropolii. W latach 60` XX wieku nagrobki usunięto. Obecnie porośnięty jest starodrzewem złożonym z lip, świerków i jesionów. Bramy wjazdowe wymurowano w całości z kamienia. Otrzymały prostą prostokątną formę z szerokim ostrołukowym przejazdem. W późniejszym okresie światło przejazdu zwężono wmurowując ceglane ościeże zamknięte łukiem odcinkowym. Do bramy północnej dobudowano dodatkową niewielką furtę, wykonaną w cegle z ościeżami zamkniętymi półokrągło.
Wyposażenie
Dwór I
We wsi znajduje się obiekt o powierzchni 421 m2, który został zbudowany na przełomie XIX i XX wieku. Jest to budynek jednokondygnacyjny w korpusie z dwukondygnacyjnymi ryzalitami, zbudowany na rzucie prostokąta, kryty dachem dwuspadowym oraz płaskim nad ryzalitami. Przedwojenny właściciel budynku nie jest znany. Od 1996 roku należy on do prywatnego właściciela. Historyczne wyposażenie wnętrza nie zachowało się.
W sąsiedztwie znajdują się pozostałości zabudowań folwarcznych i parku z końca XIX wieku.
Dwór II
Na terenie majątku znajduje się drugi dwór zwany pałacem zbudowany w 1893 roku. Jest to budynek neoklasycystyczny dwukondygnacyjny o powierzchni 562 m². Wnętrza zamknięto dachem dwuspadowym jedynie nad ryzalitami wykonano ozdobne daszki trójspadowe. Po roku 1945 budynek ulegał wielokrotnej przebudowie i obecnie pełni funkcje mieszkaniowe. Z historycznego wyposażenia wnętrz nic się nie zachowało. W sąsiedztwie znajdują się pozostałości niewielkiego parku dworskiego.