TRAMPE
Niewielka wieś położona w odległości 4 km na południe od Brüssow, w otoczeniu pól uprawnych poprzecinanych siecią polodowcowych jezior i niewielkich cieków wodnych. Początki osady sięgają średniowiecza i związane są z akcją kolonizacyjną jaką podjęły na tym terenie klasztory uposażane dobrami przez władców pomorskich i brandenburskich. Pierwsi osadnicy przybyli tu prawdopodobnie około roku 1200 z Westfalii lub Altmark. Na kartach historii wieś Trampe pojawiła się w roku 1285 w dokumencie wystawionym przez papieża Honoriusza IV, dla klasztoru cystersów w odległym Dünamünde (niedaleko Rygi), poświadczającym prawa do spichlerzy we wsi Trampe i inne nadania oraz przywileje. Konflikty między Pomorzem a Brandenburgią sprawiły, że wieś na wiele dziesiątek lat opustoszała. Ponowne zasiedlenie nastąpiło dopiero w XV wieku. W okresie tym wieś należała do rycerskiego rodu von Buch. W kolejnych wiekach władali nią przedstawiciele okolicznych rodzin szlacheckich, między innymi: von Winterfeldt, von Bröcker, von Holzendorf, von Sack, von Wedell, von Broecker. Podczas wojny trzydziestoletniej została splądrowana, uszkodzeniu uległ również kościół. Na przełomie XIX i XX wieku wieś znacznie powiększyła swój potencjał; wybrukowano główną drogę, wybudowano nową szkołę, przeprowadzono elektryfikację gospodarstw. W roku 1945 opuszczone domostwa i zagrody zostały splądrowane przez wojska radzieckie. Po roku 1945 na bazie znacjonalizowanych gruntów powstało państwowe gospodarstwo rolne (LPG). W roku 2001 wieś Trampe została włączona go Gminy Brüssow. Mimo przekształceń społeczno-gospodarczych miejscowość zachował swój rolniczy charakter.
Źródła
Architektura
Kościół usytuowano pośrodku wiejskiej zabudowy na niewielkiej parceli. Otrzymał prostą formę, złożoną z krótkiej prostokątnej salowej nawy, od zachodu zamkniętej wieżą o tej samej szerokości. Wszystkie ściany posadowione na kamiennym fundamencie wzniesiono z kwadr granitowych, łączonych zaprawą wapienną, ułożonych w regularne poziome warstwy. Przestrzeń kruchty wieżowej zamknięto stropem kolebkowym.
W pierwszej połowie XVIII wieku uszkodzona częściowo świątynia została przebudowana. Wschodnie partie ścian zostały na nowo wymurowane ze znacznym udziałem cegły. Dodano również trójboczną absydę, szczyt zachodni wymurowano od nowa, a nad podstawą wieży wzniesiono nadbudowę o konstrukcji szkieletowej. W ścianie południowej wykonano nowe wejście portalowe flankowane płytkimi lizenami. Z kolei naroża apsydy ozdobiono płytkim boniowaniem. Wnętrze zamknięto prostym stopem deskowym tynkowanym z dekoracyjnymi gzymsami. Całość nakryto dachem dwuspadowym z wielopołaciowym zamknięciem nad apsydą. Posadzka wykonana została z cegły.
Z pośród pierwotnych portali wejściowych zachował się jedynie zachodni. Stosunkowo wąskie, dwuuskokowe ościeże zamknięte ostrołukiem z elementem zwornikowym, wykonano z kwadr i klińców granitowych. Jednoskrzydłowe drzwi o ostrołukowym wykroju osadzono w drewnianej ościeżnicy. Pozostałe portale, jeżeli były, zostały usunięte.
Południowe wejście do nawy kościoła wykonano w nowej formie. Szerokie ceglane ościeże wysunięte nieznacznie przed lico ściany, zamknięto łukiem koszowym. Tę samą formę otrzymały dwuskrzydłowe drzwi wejściowe. Flankujące wejście płytkie lizeny nadały elewacji charakteru rezydencjalnego.
Od nowa wymurowano okna, dwa w ścianie południowej, po jednym w każdym z boków apsydy i trzy w ścianie północnej. Ceglane proste ościeża zamknięte łukiem odcinkowym, od wnętrza zyskały skośne parapety.
Wieżę zachodnią wzniesiono na planie prostokąta. Ściany, równe szerokością i wysokością nawie, wymurowano z kwadr granitowych. Wnętrze kruchty przesklepiono kamienną kolebą z północy na południe. Pierwotnie kruchta otwarta była na nawę, obecnie zamknięta, pełni funkcję kościoła zimowego.
Nie wiadomo jaką formę otrzymała nadbudowa wieży, która musiała ulec zniszczeniu. W koronie ściany zachodniej widoczne są bowiem liczne ubytki kamienia uzupełnione wtórnie cegłą. Obecna została wzniesiona w konstrukcji szkieletowej łącznie z na nowo wymurowanym szczytem zachodnim. Otrzymała plan kwadratu. Fachy wypełniono cegłą paloną nietynkowaną. Z czterech stron wykonano prostokątne okna podokapowe o prostych ościeżach, zamknięte deskowanymi drzwiami, w miejsce pierwotnych żaluzji. Po renowacji przywrócono żaluzje. Wnętrze zamknięto kopulastym dachem z ośmioboczną zamkniętą latarnią. Również ośmioboczny ostrosłupowy hełm zakończono iglicą z kulą i wiatrowskazem. Ongiś na chorągiewce umieszczone były inicjały FvB i data 1740, obecnie data 1285, rozdzielona monogramem Chrystusa.
Plac kościelny o regularnym prostokątnym zarysie wydzielony był niskim kamiennym murem, obecnie w większości niezachowanym. Porośnięty starodrzewem pełni rolę miejscowego cmentarza.
Wyposażenie
Paramenty wymienione w katalogu niemieckim, prawdopodobnie niezachowane.
