loading...
Zamknij wpis

PIASECZNO (Pätzig)

Województwo: zachodniopomorskie
Powiat: gryfiński
Gmina: Trzcińsko-Zdrój
Archidiecezja: szczecińsko-kamieńska
Dekanat: Mieszkowice
Parafia: Warnice – kościół filialny pw. Wniebowzięcia NMP

Niewielka wieś położona w odległości ok. 7 km na południe od Trzcińska-Zdrój, na dawnym trakcie wiodącym do Dębna. Swoimi korzeniami sięga średniowiecza, jednak dynamiczny rozwój rozpoczął się wraz z kolonizacją niemiecką. Księga ziemska z 1337 roku wymienia wieś Beczick z pięćdziesięcioma chałupami, będącą już wówczas własnością książęcą. Pod rokiem 1456 figuruje pod nazwą Petzk, a w 1479 Petzik. Znana jest też nazwa Petzenig z roku 1644. W wieku XV wieś należała do Dietricha von Tost i Dossow. W wieku XVII była własnością rodziny von Dossow. W kolejnych wiekach majątek, a później też pałac, należały do szlacheckich rodów: von Hagen, von Weisse, von Jagow, von Platen, von Rothenburg, von Winterfeld, von Ploetz. Ostatnimi właścicielami była rodzina von Wedemeyer. Wieś otrzymała układ ulicowo – placowy z kościołem usytuowanym w centrum założenia. Na południowym krańcu osady wzniesiono folwark oraz założenie pałacowo-parkowe.  

Źródła

- Kościół wzniesiono na przełomie XIII i XIV wieku. Niektóre źródła mówią o połowie XIII wieku.
- W roku 1493 funkcjonował jako świątynia parafialna.
- Podczas wojny trzydziestoletniej opuszczony. W tym okresie czasowo obsługiwany był przez pastorów z Schmarfendorf (Gogolice) a następnie z Schönfliess (Trzcińsko-Zdrój).
- Przebudowany w 1701 roku.
- Od roku 1703 ponownie stał się kościołem parafialnym.  
- W roku 1768 wzniesiono wieżę.
- Kolejne przebudowy miały miejsce w XVIII i na początku XIX wieku.
- w roku 2020 przeprowadzono kapitalny remont wieży kościoła.

Architektura

Kościół wzniesiony został na południowym krańcu centralnego palcu, na naturalnym wyniesieniu terenu, u zbiegu przecinających się w tym miejscu starych traktów komunikacyjnych. Pierwotnie otrzymał formę salową bez wyodrębnionego prezbiterium i wieży. Tradycyjnie został wschodnio orientowany. Wszystkie ściany posadowione na kamiennym fundamencie wymurowano z kwadr granitowych łączonych zaprawą wapienną. Dokładniej obrobiono naroża ścian oraz ościeża portali i okien.
 
Portal zachodni osadzony centralnie na osi kościoła posiada trójuskokowe ościeże zamknięte ostrołukiem, pozbawione jest ono elementu zwornikowego. Zaskakuje wielkość kwadr w przyziemiu pierwszego ościeża. W zasadzie są to bardzo dobrze obrobione duże bloki kamienne. Wejścia strzegą dwuskrzydłowe drzwi o ostrołukowym wykroju z niewielkim nadświetlem. Drugi portal znajduje się pośrodku ściany południowej. Posiada dwuuskokowe ościeże zamknięte ostrołukiem bez elementu zwornikowego. Drzwi ostrołukowe jednoskrzydłowe z przeszkloną płyciną.
 
Wnętrze doświetlone było przez trzy pary okien osadzonych symetrycznie, na przestrzał, w ścianach południowej i północnej. Posiadały wąskie, ostrołukowo zamknięte i rozglifione obustronnie ościeża. Niestety zostały przemurowane w późniejszym okresie. W ich miejsce wykonano szerokie okna o prostych ościeżach, zamkniętych łukiem pełnym, obwiedzione na zewnątrz dekoracyjną opaską. Rozwiązanie szczytowej ściany wschodniej było zapewne analogiczne jak w innych świątyniach tego okresu. Niestety ściana ta niemal całkowicie została rozebrana podczas XIX wiecznej przebudowy. Zachowały się jednak relikty dekoracji szczytu w postaci ceglanych służek.
 
Jednoprzestrzenne wnętrze kościoła zamknięto stropem belkowym oraz dachem dwuspadowym krytym dachówką ceramiczną. Kolorytu dodaje płytki drewniany okap wieńczący ściany przyczerniony impregnatem.        
W połowie XVIII wieku nad zachodnią częścią kościoła wzniesiono wieżę na planie kwadratu. Otrzymała ona konstrukcję szkieletową, słupowo-ramową, schodzącą aż do przyziemia. Część słupów i zastrzałów opiera się na ścianach partii zachodniej kościoła. Zwieńczona jest barokowym hełmem z latarnią zakończoną krzyżem. Wolne przestrzenie pomiędzy słupami, ryglami i zastrzałami wypełnione są paloną cegłą. Jeszcze do niedawna również zewnętrzna strona belkowania obłożona była ceramicznymi płytkami a całość elewacji otynkowana. Podczas kapitalnego remontu wieży przeprowadzonego w 2020 roku, zdecydowano się wymienić ceglane wypełnienia oraz odsłonić drewnianą konstrukcję. W ten sposób przywrócono efekt kratownicy. Ceglanych pól nie tynkowano, zostały jedynie pobielone. Odtworzono również okna zamknięte łukami odcinkowymi i przesłonięte żaluzjami. Ponad oknami, w półkolistych łukach profilowanego gzymsu okapnikowego, odtworzono tarcze zegarowe. Konstrukcja kwadratowej w planie latarni pozostała odeskowana, jednak zdecydowano się na wykonanie okien zamkniętych żaluzjami.    
      
Podczas przebudowy jaka miała miejsce w XIX wieku zdecydowano się rozebrać częściowo ścianę wschodnią i dobudować krótkie prezbiterium, zamknięte od wschodu półokrągłą apsydą z podpiwniczeniem. Wykorzystano przy tym materiał rozbiórkowy w postaci kwadr granitowych. W ścianach północnej i południowej wykonano okna o znanym już wykroju. Na zewnętrznej ścianie apsydy, na osi kościoła, wykonano krzyż łaciński powstały z wysuniętych przed lico kwadr granitowych. Wnętrze prezbiterium i apsydy zamknięto otwartą więźbą i wielopołaciowym dachem ostrosłupowym. Nie udało się jak dotąd ustalić czemu służyło podpiwniczenie. Obecnie spełnia ono funkcję kaplicy przedpogrzebowej. Wiodą do niej ceglane schody oraz wejście o prostym ościeżu zamkniętym łukiem odcinkowym. Po drugiej stronie znajduje się niewielkie okno o prostokątnym wykroju osadzone w płytkiej niszy zamkniętej łukiem odcinkowym. Wykonanie tego płytkiego podpiwniczenia wymusiło podniesienie poziomu prezbiterium o ok. 70-80 cm względem posadzki kościoła.
 
W latach powojennych do wschodniej partii ściany południowej pobudowano „wątpliwej urody” zakrystię na planie kwadratu zamkniętą prostym stropem i dachem pulpitowym. W jej ścianie wschodniej wykonano niewielkie okno o prostokątnym wykroju. Wejście o prostym ościeżu znajduje się od strony wnętrza kościoła.
Empora zachodnia o prostej formie z płycinową balustradą wzniesiona jest na mocnych słupach podtrzymujących konstrukcję wieży. Ze względu na niewielką przestrzeń dzielącą podłogę empory od stropu kościoła, instrument organowy o prostym prospekcie usytuowany został na dodatkowej drewnianej konstrukcji przed emporą.
 
Plac kościelny otoczony jest niskim kamiennym murem z ceglaną bramką od południa. Do 1945 roku pełnił funkcję lokalnej nekropolii. Wokół kościoła zachował się wiekowy starodrzew.

Wyposażenie

- Chrzcielnica z ok.1701 r., forma kielichowa, ośmioboczna.
- Organy 
- Dzwon z inskrypcją na górnej krawędzi i plakietą przedstawiającą Maryję z Jezusem.
- Ławy wykonane współcześnie.
 
Wyposażenie niezachowane
- Ołtarz z 1701 r.
- Ambona z ok. 1701 r.
- Kielich gotycki z ok. 1500 r., pozłacany.
- Patena, srebrna pozłacana z wygrawerowanym krzyżem konsekracyjnym.
- Dwie drewniane figury z XV wieku przedstawiające apostołów, stanowiące cześć gotyckiego ołtarza. Zdeponowane w muzeum Berlińskim.
- Dwa świeczniki ołtarzowe, cynowe z 1700 roku o barokowej formie.
- Dzwony
- Duży o średnicy 0.91 m, po pęknięciu ponownie odlany przez Johna Heinricha Schmidta w Szczecinie w 1717 roku. Dekoracyjny fryz na górnej krawędzi i inskrypcja na płaszczu.  
- Mały o średnicy 0,61 m, odlany w 1898 roku. Smukły kształt, gładkie powierzchnie płaszcza. Na górnej krawędzi inskrypcja „Ave virgo Gloria Dei speciosa  a. d. MCCCCXCIII



Do góry