WITNO ( Wittenfelde )
Województwo: zachodniopomorskie
Powiat: gryficki
Gmina: Gryfice
Diecezja: szczecińsko-kamieńska
Dekanat: Kamień Pomorski
Parafia: Stuchowo - filia pw. św. Stanisława Kostki
Niewielka wieś sołecka położona w odległości ok. 11 km na północny zachód od Gryfic opodal miejscowości Stuchowo. Stanowiła własność rodów rycerskich, sprawujących patronat nad kościołem bogato go uposażając. Pozostałością po tych czasach są relikty dworu i pozostałości parku.
Osada, rozłożona pośród otaczających ją pól, zachowała swój typowo rolniczy charakter.
Źródła
- Kościół wzniesiono na początku XV wieku.
- W roku 1489 rycerze Kurdt Kreckow i Nicolaus Wytten poświadczyli uposażenie dla proboszcza z Wittenfelde Laurentiusa Kakebusch, Klempin, Diplomatische Beiträge zur Geschichte Pommerns, I nr 14.
- Kościół poświęcony 10 maja 1947 roku.
Architektura
Kościół usytuowano w północnej części wsi, na skraju naturalnego wyniesienia opadającego dość gwałtownie w stronę obniżenia stanowiącego dolinkę niewielkiego cieku wodnego. Nadano mu formę złożoną z prostokątnego korpusu nawowego i dobudowanej od zachodu wieży. Do południowej ściany nawy dobudowano kryptę.
Wszystkie ściany posadowione na kamiennym fundamencie wymurowano z nieobrobionych kamieni narzutowych różnej wielkości, łączonych zaprawą wapienną. W cegle wykonano obramienia portali i okien, gzyms koronujący, szczyt wschodni oraz wspierające go potężne przypory.
Najbardziej okazałą jest ściana wschodnia z centralnie osadzonym oknem o szerokim, uskokowym ościeżu zamkniętym półokrągło. Prawdopodobnie wypełniało je laskowanie zastąpione obecnie pojedynczą belką. Szczyt zdobiony jest płytkimi blendami, trzema dużymi w układzie piramidalnym o ościeżach zamkniętych delikatnym ostrołukiem, oraz czterema okrągłymi. W blendach skrajnych wykonano dwa prostokątne otwory doświetlające poddasze. Pochylanie się ściany wschodniej powstrzymano poprzez dostawienie potężnych skarp.
W ścianie wschodniej znajdują się dwa okna o częściowo uskokowych, szerokich ościeżach, zamkniętych łukiem koszowym z pojedynczym laskowaniem. Pośrodku ściany dobudowano pomieszczenie krypty wzniesionej na planie kwadratu, zamkniętej płaskim stropem belkowym oraz dwuspadowym dachem poprzecznym do osi kościoła, krytym dachówką ceramiczną. W południowej ścianie krypty, spełniającej obecnie funkcję zakrystii, znajduje się portal wejściowy o uskokowym ościeżu zamkniętym ostrołukiem. Prawdopodobnie portal o podobnym wykroju łączy zakrystię z nawą. Nad portalem szczyt o prostych podziałach zwieńczony sterczynami kostkowymi.
Ścinana północna pierwotnie bezokienna, otrzymała w późniejszym okresie centralnie osadzone niewielkie okno o prostym ościeżu zamkniętym łukiem odcinkowym. Po lewej stronie okna znajduje się niewielki portal o prostym ościeżu zamkniętym ostrołukiem.
Jednoprzestrzenne wnętrze kościoła zamknięto płaskim stropem belkowym i dwuspadowym dachem krytym dachówką ceramiczną.
Wieża zachodnia wzniesiona została na planie kwadratu. Dwukondygnacyjne wnętrze z płaskimi stropami belkowymi zamknięto szpiczastym hełmem krytym malowaną blachą cynkowaną. Wieńczy go kula i krzyż. W ścianie zachodniej wieży znajduje się główny portal wejściowy o prostym ościeżu zamkniętym ostrołukiem. W koronie każdej ze ścian osadzone są niewielkie okna o uskokowych ościeżach zamkniętych półokrągło.
Plac kościelny o owalnym zarysie spełniający niegdyś funkcję cmentarza, otoczony jest niskim kamiennym murem z bramką od południa. Po stronie północno-zachodniej przechodzi w masywny mur oporowy wzmacniający krawędź wzniesienia. Obrzeża placu porasta starodrzew lipowy.
Wyposażenie
- Ołtarz barokowy z 1697 roku, dzieło von Rosenberga - rzeźbiarza ze Szczecina. Program ikonograficzny charakterystyczny dla teologii protestanckiej; w predelli przedstawienie Ostatniej Wieczerzy, w szafie obraz olejny na desce ze sceną Ukrzyżowania, w polu górnym złożenie Chrystusa do grobu. Całą kompozycję zamyka rzeźba Chrystusa zmartwychwstałego pośród aniołów.
- Ambona renesansowa z lat 1664-1698 stojąca na rzeźbionej postaci Mojżesza. W płycinach balustrady schodów sześć symbolicznych obrazów i inskrypcja Erneuert und ausgemahlet Anno 1698. W roku 1908 mistrza Ehlert ze Szczecina przeprowadził renowację ambony.
- Stalle renesansowe (zachowane we fragmencie).
- Epitafia z XVII i XVIII wieku. Pierwsze poświęcone jest Joachimowi Eccart von Lepel, rotmistrzowi z Medewitz (Niedźwiedziska). Płaskorzeźba drewniana polichromowana o wymiarach 2,30 m x 1,50 m. W centrum herb rodu von Lepel. Drugie upamiętnia niezidentyfikowanego przedstawiciela rodu von Lepel. Płaskorzeźba z marmuru i piaskowca częściowo pozłacanego o wymiarach 2 m x 1, 30 m. W zwieńczeniu popiersie mężczyzny, w części centralnej herb rodu von Lepel, w części dolnej alegoryczne postacie kobiece.
- Empora muzyczna w stylu renesansowym z prospektem organowym oraz resztkami organów wybudowanych przez firmę Grüneberga, numer katalogowy 445.
- Chrzcielnica z XIX wieku
- W oknach zachowane oszklenie ze starego szkła.
- Do przedwojennego wyposażenia kościoła należał również anioł chrzcielny z 1698 roku.
