WĄWELNICA ( Wamlitz )
Podszczecińska wieś o zachowanym układzie owalnicy, położona w odległości 10 km na zachód od centrum miasta.
Źródła
- Poraz pierwszy wzmiankowana w 1261 roku przy okazji przekazania wioski przez księcia Barnima I kościołowi św. Piotra i Pawła w Szczecinie.
- W roku 1267 biskup kamieński Herman ofiarował dziesięciny i 53 gospodarstwa kolegiacie Mariackiej w Szczecinie.
- Proboszcz kolegiaty w Szczecinie w roku 1268 przejmuje jurysdykcję nad kościołem w Wąwelnicy.
- Kościół był filią parafii Dołuje.
- W czasie ostatniej wojny nie uległ zniszczeniu i czynny był od 1945 roku.
- W latach 90 minionego wieku przeprowadzono generalny remont i restaurację obiektu.
- Poświęcony 3 maja 1992 roku przez ks. bpa Jana Gałeckiego.
Architektura:
Kościół wznoszący się w centrum wsi zbudowany został w drugiej połowie XIII wieku z kamienia nwrzutowego i cegły. Ta salowa, założona na planie prostokąta i orientowana świątynia, została przebudowana w XVIII wieku w znacznym stopniu zacierając swój pierwotny charakter. Powiększono i zmieniono obramienie większości otworów okiennych. Pierwotne zachowały się jedynie po jednym w ścianie południowej i wschodniej. Zachował się również ceglany, ostrołukowy, uskokowy, portal południowy, obecnie zamurowany, zapewne jedyny wprowadzający do wnętrza świątyni. Wejścia zachodniego, przesklepionego łukiem odcinkowym, zapewne nie było w pierwotnym założeniu?
Wtórną wydaje się być również niewielka wieżyczka-dzwonnica nadbudowana nad zachodnią częścią nawy. Jej kwadratowa, odeskowana konstrukcja wyrastająca z dachu zakończona jest latarnią i barokowym, kopulastym hełmem, zwieńczonym iglicą. Kryje ona w sobie dzwon odlany w 1660 roku w Szczecinie.
Kościół posiada profilowany betonowy gzyms i kryty jest blaszanym dachem namiotowym. Od strony północnej znajduje się dobudówka kryta dachem pulpitowym, pełniąca funkcję zakrystii. W elewacji wschodniej znajduje się również charakterystyczny, szczelinowy otwór, którego funkcja nie jest do końca wyjaśniona, podobnie jak niewyjaśnionym jest, czy kościół ten pierwotnie posiadał szczyty, wschodni i zachodni, tak charakterystyczne dla architektury wiejskiej tamtego okresu?
Wokół kościoła znajdował się cmentarz otoczony (zachowanym jedynie we fragmentach) kamienno-ceglanym murem z XVII-XVIII wieku, z portalem wejściowym.
Wyposażenie:
Zachowała się jedynie barokowa ambona.
