Architektura Pomorza

 

Niewielka wieś o średniowiecznym rodowodzie z czytelnym jeszcze układem owalnicy przechodzącym w widlicę. Położona na obrzeżach Puszczy Wkrzańskiej w odległości 3km na południe od Polic, przy drodze powiatowej łączącej to miasto ze Szczecinem. Niemiecka nazwa osadnicza wskazuje na Nową Wieś, w przeciwieństwie do starej, którą miała zastąpić, lub obok której powstała. Do XIX wieku dominowało tu budownictwo ryglowe. Żadne z zabudowań nie ucierpiało podczas II wojny światowej. We wsi znajduje się szereg budynków z przełomu XIX i XX wieku, zbudowanych w stylu szachulcowym oraz pomnik poświęcony ofiarom I wojny światowej. Sołectwo przęsocińskie liczy 475 mieszkańców i zajmuje powierzchnię 78ha.

- Pierwsza wzmianka historyczna pochodzi z 1286 roku i dotyczy kościoła.

- W roku 1493 na miejscu wcześniejszej (drewnianej) świątyni, wzniesiono nową, późnogotycką, murowaną z kamienia.

- Od drugiej połowy XIV wieku wieś należała do Ojców Kartuzów z Grabowa.

- Kościół wybudowano w XV wieku.

- Około roku 1740 został znacznie przebudowany w stylu barokowym, dobudowano między innymi wieżę zachodnią.

- Kościół został poświęcony 4 sierpnia 1946 roku i nadano mu wezwanie Wniebowzięcia NMP.

- W ostatnich latach do ściany północnej dobudowano zakrystię, wytyczono ścieżkę procesyjną wokół świątyni oraz uporządkowano otoczenie.

Kościół usytuowano pośrodku wsi na trójkątnym nawsiu, które z czasem zabudowano. Jak na XV wiek przystało jest on budowlą salową, orientowaną, założoną na planie prostokąta. Wieżę dobudowano w XVIII wieku. Wszystkie ściany osadzone na kamiennym fundamencie wymurowano z kamienia polnego. Materiału ceramicznego użyto jedynie w narożnikach ścian, obramieniu okien i portali. Z cegły wymurowano również szczyty wschodni i zachodni.

 

Portale wejściowe znajdowały się w ścianie zachodniej i południowej. Nadano im zapewne charakterystyczną dla gotyku formę - uskokowe ościeża zamknięte ostrołukiem. W okresie przebudowy idąc z duchem nowych czasów ościeża zmieniono na proste, poszerzono i zamknięto łukiem odcinkowym.

 

Okna o ostrołukowym wykroju osadzone są symetrycznie (po dwa) w elewacjach: północnej, południowej i wschodniej. Podczas przebudowy wzmocniono je dodatkowo wewnętrznym łukiem odcinkowym.

 

Do północnej ściany kościoła dobudowano w ostatnich latach niewielką zakrystię na planie kwadratu krytą dachem pulpitowym. Szkoda jedynie, że wzorem architektury pomorskiej nie zdecydowano się na przesunięcie jej i zrównanie z północno-wschodnim narożnikiem świątyni.

 

Szczyt wschodni ozdobiony jest ostrołukowymi blendami w układzie piramidalnym i niewielkim okulusem w zwieńczeniu. Nie wiadomo dlaczego podczas nowożytnej restauracji kościoła zdecydowano się na znaczne podwyższenie szczytu przez co naruszono harmonię bryły. Być może planowano podwyższenie nawy kościoła, szczególnie w odniesieniu do przytłaczającego ją masywu wieży.

 

Od strony zachodniej wznosi się wieża zbudowana na planie kwadratu. Posiada ona konstrukcję szkieletową, oszalowaną, podzieloną na dwie kondygnacje, zaznaczone na zewnątrz profilowanym gzymsem kordonowym. Podobny gzyms oddziela górną kondygnację od hełmu. W narożach zastosowano pionowe deski z poziomymi nacięciami imitującymi boniowanie jakże popularne w tym okresie w architekturze murowanej. W elewacji zachodniej w podstawie wieży znajduje się wejście o prostych odrzwiach z zadaszeniem. W górnej kondygnacji znajdują się prostokątne otwory okienne zakryte żaluzjami, osadzone bezpośrednio pod okapem i tarczami zegarowymi. W kondygnacji tej znajduje się dzwon. Wieżę wieńczy barokowy hełm z wysuniętym przed lico ścian okapem, ośmioboczną latarnią zasłoniętą żaluzjami oraz iglicą zakończoną krzyżem. Urzeka on swą piękną formą i wysmakowanymi proporcjami. Kryty jest malowaną blachą.

 

Plac kościelny o regularnym, prostokątnym zarysie otoczony jest nowym estetycznym ogrodzeniem wykonanym z kostki granitowej i drewnianych przęseł płotu.

 

Cmentarz komunalny zlokalizowany jest w północnym skraju wsi i założony został w miejscu dawnego, ewangelickiego.

- Drewniany strop belkowany.

- Empora muzyczna z prospektem organowym.

- Na wieży dzwon spiżowy z 1832 roku.