loading...
Zamknij wpis

ZICHOW (Cichów)

Bundesland: Brandenburg
Landkreis: Uckermark

Niewielka wieś o średniowiecznym rodowodzie położna w odległości 5 km na południowy wschód od Gramzow. Osada powstała z pewnością w średniowieczu a jej słowiańska nazwa może być łączona z imieniem założyciela - Sicha. Dynamiczny rozwój wsi nastąpił wraz z kolonizacją niemiecką. Z okresu tego pochodzi ulicowy układ zabudowy i założenie zamkowe usytuowane na wschodnim brzegu niewielkiego jeziora. Pierwsza wzmianka źródłowa o Zichow zawarta została w dokumencie wystawionym przez konwent Norbertanów w Gramzow, datowanym na 1288 rok. W późniejszych okresach nazwa wielokrotnie ewaluowała: Tzychow (1321), Czichow (1355), Zychow (1456), Zygow (1487), Ziechow (1578), Zichow (do 1945). W 1354 elektor Ludwik II brandenburski zastawił Zichow i Golm Księstwu Pomorskiemu. Miejscowości zostały odebrane przez elektora Fryderyka II w 1447 r. W późniejszym okresie wieś była własnością kilku rodów szlacheckich. W okresie wojny trzydziestoletniej wieś została częściowo zniszczona i wyludniła się. W XIX wieku nastąpił dynamiczny rozwój miejscowości, przerwany kolejnym kataklizmem wojenny. Po roku 1945 nastąpił dalszy rozwój wsi. Mimo zachodzących przemian strukturalnych zachowała typowo rolniczy charakter.

Źródła

- Kościół wzniesiono w drugiej połowie XIII wieku.
- Częściowo zniszczony podczas wojny trzydziestoletniej.
- Odbudowany w 1713 roku.
- Rozbudowany w partii wieży w 1883 roku.

Architektura

Kościół usytuowano na skraju skarpy łagodnie opadającej w kierunku przebiegającej przez wieś drogi. Otrzymał charakterystyczny układ przestrzenny składający się z prostokątnej wieży o tej samej szerokości i wysokości co nawa, prostokątnego w planie korpusu nawowego oraz prostokątnego, prosto zamkniętego prezbiterium. W późniejszym okresie do ściany południowej prezbiterium dobudowano pomieszczenie zakrystii.

Wszystkie ściany posadowione na kamiennym fundamencie wzniesiono z dobrze obrobionych kwadr granitowych łączonych zaprawą wapienną ułożonych w regularne poziome warstwy.

Do wnętrza kościoła prowadziły trzy wejścia. Najbardziej okazałą formę otrzymał portal usytuowany w zachodniej ścianie wieży. Trójuskokowe ościeże wykonane z kwadr i klińców granitowych zamknięto ostrołukiem bez elementu zwornikowego. Ostrołukowy wykrój otrzymały również dwuskrzydłowe drzwi wejściowe. Ponad portalem osadzono niewielki okulus wykonany z kwadr granitowych. Drugie portalowe wejście usytuowano w zachodniej partii południowej ściany nawy. Jednouskokowe ościeże wykonane z kwadr i klińców granitowych zamknięto ostrołukiem bez elementu zwornikowego. W późniejszym okresie portal ten zamurowano. Trzecie z wejść lokowano w zachodniej partii południowej ściany prezbiterium. Portal ten otrzymał prawdopodobnie tę samą ostrołukową formę. W późniejszym okresie został przesłonięty dobudowaną w tym miejscu zakrystią. W ścianie północnej nawy mogło znajdować się jeszcze jedno portalowe wejście, o czym świadczyć może przerwa w wątku muru i ślady przemurowania.

W nienaruszonej formie zachowały się okna kościoła rozmieszczone symetrycznie na przestrzał po trzy w ścianach nawy i po dwa w ścianach prezbiterium. We wschodniej ścianie szczytowej wykonano triadę okien w układzie piramidalnym. Wszystkie okna otrzymały ten sam wykrój. Proste i mocno rozglifione obustronnie ościeża wykonane z kwadr granitowych zamknięto ostrołukiem i skośnym parapetem. W późniejszym okresie wykonano jeszcze parę niewielkich okien o ostrołukowym wykroju usytuowanych w zachodniej partii ścian północnej i południowej nawy w celu doświetlenia przestrzeni pod emporą organową.

Szczyt wschodni pozbawiono dekoracji. Wykonano jedynie niewielki otwór szczelinowy wentylujący poddasze. W późniejszym okresie dodano jeszcze jedno niewielkie okno. Proste ceglane ościeże zamknięto łukiem odcinkowym. Podstawę szczytu wymurowano z kwadr granitowych, wyższą partię z polnych otoczaków.

Przestrzenie nawy i prezbiterium oddzielono łukiem tęczowym (niestety usunięto go podczas XIX wiecznej przebudowy). Wnętrze kościoła zamknięto płaskimi stropami belkowymi i dwuspadowymi dachami krytymi dachówką ceramiczną.

W tym samym okresie wybudowano zakrystię. Otrzymała plan prostokąta, dłuższym bokiem przylegającego do południowej ściany prezbiterium. Wszystkie ściany łącznie z narożnymi lizenami, sterczynami i szczytem wymurowano z ceramicznej cegły maszynowej. Wnętrze zamknięto stropem belkowym i dachem dwuspadowym prostopadłym do osi kościoła, krytym dachówką ceramiczną. Portalowe wejście o ostrołukowym wykroju usytuowano w południowej ścianie szczytowej zamykając je dwuskrzydłowymi drzwiami z nadświetlem. Flankują je dwa niewielkie okna o ostrołukowym wykroju oraz niewielki okulus w szczycie.    

Wieża zachodnia otrzymała plan prostokąta, długością równego nawie. Z nawą zrównano również wysokość ścian wzniesionych z tego samego materiał. Jedynie szczyt zachodni wykonano z cegły z dodatkiem kamiennych otoczaków. Nieznana jest pierwotna forma nadstawy wieży. Wykonana była prawdopodobnie w konstrukcji szkieletowej szalowanej. Pod koniec XIX wieku wzniesiono nadbudowę kalenicową przy użyciu cegły i kamienia polnego. Otrzymała plan kwadratu. Podstawa i korona ścian wzmocnione zostały szerokimi łukami odcinkowymi oraz gzymsem okapnikowym wykonanym z kształtek ceramicznych. Wnętrze zamknięto dachem hełmowym ostrosłupowym wykonanym z cegły. Zwieńczono go iglicą z kulą i wiatrowskazem, na którym umieszczono daty: 1572, 1883, 1933. Wysokie okna, osadzone po dwa w każdej z elewacji z wyjątkiem wschodniej, otrzymały wąskie proste ościeża zamknięte łukiem odcinkowym. Przesłonięto je żaluzjami w celu lepszego rozchodzenia się dźwięku dzwonów.

Plac kościelny o prostokątnym zarysie w części obwiedziony został kamiennym murem z bramkami od północy i południa. Porasta go starodrzew wielogatunkowy. Nadal pełni funkcję lokalnej nekropolii.

Wyposażenie

- Neogotyckie retabulum ołtarza z 1883 roku z rzeźbionymi figurami postaci ze Starego Testamentu.  
- Pozostałości ołtarza ambonowego z roku 1713, wykorzystywane obecnie w obramieniu drzwi do zakrystii.
- Kosz ambony ustawiony osobno po stronie północnej, przyściennie. Balustrada wejścia połączona z ławą pastora.
- Krucyfiks z XVI wieku wykonany z drewna.
- Ława kolatorska z XIX wieku ustawiona przy ścianie południowej prezbiterium.
- Ława pastora z XIX wieku przy ścianie północnej prezbiterium.   
- Ławki dla wiernych z XIX wieku.
- Empora zachodnia zakotwiona w ścianach, od przodu wsparta na dwóch słupach.
- Organy z prostym prospektem trójdzielnym.    
- Dzwony:
pierwszy, odlany w XIV wieku,
drugi z XV wieku, ze znakami pielgrzyma z Aachen, Werben, Königslutter i Masstricht,
trzeci z 1581 roku wykonany w odlewni Joachima i Andreasa Beckenów w Szczecinie
- Płyty nagrobne figuralne z lat 1568, 1571, 1578, 1591 i 1598, ustawione na ścianie wschodniej prezbiterium.
- Drewniane tarcze zmarłych z lat 1568, 1578, 1591 i 1591, zawieszone obecnie na ścianie zachodniej nawy.
- Drewniane epitafium poświęcone poległym w latach 1939-1945 żołnierzom pochodzącym z Zichow i okolic. 
 
Aneks
Warto zobaczyć pałac z wieżą warowną oraz młyn wiatrowy typu holenderskiego.
 
 



Do góry