DARGITZ
Bundesland: Mecklenburg-Vorpommern
Landkreis: Uecker-Randow
Niewielka wieś o średniowiecznym rodowodzie, położona w odległości ok. 6 km na północny zachód od Pasewalk. Usytuowanie pośród pól z dala od głównych ciągów komunikacyjnych zadecydowało o ukształtowaniu się jej typowo rolniczego charakteru i uchroniło przed kolektywizmem minionej epoki.
Źródła
- Kościół pochodzi z drugiej połowy XIII wieku.
- Zakrystię dobudowano nieco później.
- Na przełomie XIV i XV wieku wnętrze ozdobiono polichromiami.
- Wieżyczkę wzniesiono w roku 1978.
Architektura
Kościół usytuowano pośrodku wsi na parceli wydzielonej kamiennym murem. Otrzymał on typową dla wiejskiego budownictwa sakralnego formę złożoną z prostokątnej nawy oraz wieży zachodniej tej samej szerokości i wysokości co nawa. Wszystkie ściany, posadowione na kamiennym fundamencie, wymurowano z dokładnie opracowanych kwadr granitowych łączonych zaprawą wapienną, ułożonych w 21 poziome warstwy.
Główne wejście do świątyni wiodło przez portal zachodni i kruchtę wieżową. Trójuskokowe ościeże wykonane z dokładnie obrobionych kwadr i klińców granitowych, zamknięte jest ostrołukiem z elementem zwornikowym. Portal północny, zapewne o dwuuskokowym ościeżu wykonanym ze słabiej opracowanych kwadr granitowych, zamknięty jest delikatnym ostrołukiem. Obecnie zamurowany. Portal południowy z kolei, posiada dwuuskokowe ościeże wykonane z dokładnie obrobionych kwadr granitowych, zamknięte ostrołukiem bez elementu zwornikowego.
W każdej ze sześcian nawy osadzone są symetrycznie po trzy okna. Posiadają wąskie, mocno rozglifione obustronnie ościeża, zamknięte ostrołukiem i skośnym parapetem. Okna ściany wschodniej tworzą charakterystyczną triadę o piramidalnym układzie. Szczyt wschodni pozbawiony dekoracji wymurowany jest całkowicie z kamienia i otynkowany. Znajduje się w nim tylko jedna ostrołukowa blenda z niewielkim otworem wewnątrz.
Jednoprzestrzenne wnętrze nawy zamknięte jest płaskim stropem belkowym i dwuspadowym dachem krytym dachówką ceramiczną.
Średniowieczną metrykę kościoła potwierdza strefa cokołowa zakończona prostokątnym gzymsem, obiegającym całą budowlę. Obecnie jest on niewidoczny gdyż znajduje się poniżej poziomu gruntu.
W bliżej nieokreślonym czasie, do wschodniego skraju ściany północnej dobudowano zakrystię, używaną przejściowo w charakterze krypty grobowej. Niewielkie pomieszczenie wzniesione zostało na planie prostokąta o wymiarach 5,5 x 3,6 m. Przestrzeń zamknięto dachem pulpitowym, stanowiącym obecnie przedłużenie połaci dachu kościoła. W ścianach wschodniej i zachodniej znajdują się niewielkie okienka szczelinowe doświetlające wnętrze.
Wieża zachodnia wzniesiona została na planie prostokąta. Podstawę o grubości ścian przekraczającej 2 m, wymurowano z dokładnie obrobionych kwadr granitowych do wysokości nawy. Z połaci dachowej wyrastała szkieletowa konstrukcja drugiej kondygnacji, posiadającej plan kwadratu. Zamknięta była szpiczastym hełmem z ośmioboczną latarnią. Wieńczyła go iglica z kulą.
Nie udało się ustalić, kiedy zniszczona została nadstawa wieży, podczas działań wojennych, czy po ich zakończeniu? Obecnie z połaci dachowej wyrasta niewielka wieżyczka (sygnaturka) o planie kwadratu, zamknięta ostrosłupowym hełmem z iglicą. Szczyt zachodni wymurowany od nowa w roku 1978 pozbawiony jest detalu.
Regularna prostokątna parcela przykościelna wydzielona jest kamiennym murem. Spełniała w przeszłości funkcję cmentarza. W narożniku północno-zachodnim zachowała się ceglana brama z boczną furtą. Przejazd bramny o prostym ościeżu zamknięty jest łukiem pełnym, furta łukiem odcinkowym.
Na terenie przykościelnym zachowało się kilka kamieni nagrobnych o interesującej i rzadkiej formie, przypominającej głazy runiczne. Jeden z nich posiada koronkowe okucia wykonane z metalu, podkreślające być może płeć osoby zmarłej. Lica kamieni pokrywają inskrypcje oraz płaskorzeźby. Umieszczone na nich daty pochówków pozwalają określić przybliżoną datę ich ustawienia. Większość pochodzi z XVIII i XIX wieku.
Wyposażenie
- Ołtarz ambonowy z początku XVIII wieku, z przedstawieniami Wieczerzy Pańskiej w predelli oraz sceną ukrzyżowania i złożenia Chrystusa do grobu w nadstawie.
- Późnorenesansowa ambona z 1698 roku. W płycinach kosza wizerunki apostołów: Andrzeja, Jakuba, Jana i Filipa.
- Barokowa empora muzyczna zdobiona motywem liścia akantu z ozdobnie pomalowanymi balustradami.
- Organy nieznanego pochodzenia z 1893 roku, odrestaurowane w 1949.
- Dzwon spiżowy z inskrypcją z 1490 roku (zaginął).
- Dzwon spiżowy z inskrypcją odlany w roku 1626 przez Benedicta Hein ze Szczecina.
- Zegar piaskowy z 1700 roku umieszczony na ambonie (zaginął). Klepsydra osadzona na rzeźbionym stojaku zdobionym miedziorytem, na którym znajdowała się tarcza zegarowa i wskazówka.
- Średniowieczna polichromia ścienna pochodząca z przełomu XIV i XV wieku. Fryz ścienny w formie stylizowanej materii zwieńczony jest scenami lub pojedynczymi postaciami biblijnymi: Sąd Ostateczny, Katarzyna z Aleksandrii (Wielka), Barbara, Małgorzata, Gertruda von Nivelles. Malowidła odkryto w roku 1913, jednak dopiero w 1978 roku pieczołowicie je odrestaurowano.
- Strop belkowy płaski, polichromowany.
