DAMEROW
Bundesland: Mecklenburg-Vorpommern
Landkreis: Uecker-Randow
(Ruina)
Niewielka wieś położona w odległości 8 km na południe od Pasewalk. Średniowieczny rodowód osady potwierdza jedynie ruina kościoła, pierwotny układ zatarty został bowiem przez późniejszą zabudowę folwarczną. Z końcem XVI wieku wieś nabyta została przez rodzinę von Winterfeld. W roku 1835 Ludwig Gustaw Winterfeld wzniósł zabudowania folwarczne wraz z rozległym dziedzińcem oraz dwór otoczony parkiem. Dwór oraz część zabudowy folwarcznej spłonęła w 1945 roku. Przy ruinie kościoła zachowała się nekropolia rodu von Winterfeld.
Źródła
-
Kościół wzniesiono w drugiej połowie XIII wieku.
-
Zniszczeniu uległ w pierwszej połowie XV wieku i nieodbudowywany stopniowo popadał w ruinę.
Architektura
Kościół usytuowano w północnym skraju osady na prostokątnej parceli wydzielonej kamiennym murem. Otrzymał formę złożoną z salowego korpusu nawowego oraz nieco szerszego masywu wieżowego. Do północno-wschodniego narożnika korpusu nawowego dobudowana była zakrystia. W późniejszym okresie do wschodniej ściany nawy dobudowano przybudówkę równą jej szerokością o nieustalonej funkcji.
Wszystkie ściany posadowiono na kamiennym fundamencie i niskim cokole zakończonym prostokątnym gzymsem. Wymurowano je z dokładnie obrobionych kwadr granitowych łączonych zaprawą wapienną, ułożonych w regularne warstwy. Nierówności kwadr niwelowano drobnymi okrzeskami. Lico wewnętrzne ścian przeznaczone zapewne do tynkowania charakteryzuje znacznie gorszy stopień obróbki kamienia. Przestrzeń wewnętrzną muru wypełniono mieszaniną wapna i otoczaków różnej wielkości. Jednoprzestrzenne wnętrze nawy zamknięte było prawdopodobnie płaskim stropem belkowym i dachem dwuspadowym.
Główny portal wejściowy znajdował się w ścianie zachodniej wieży. Ze względu na ubytki kamienia jego forma trudna jest obecnie do ustalenia. Można jedynie przypuścić iż posiadał on dwuuskokowe ościeże zamknięte ostrołukiem.
Drugi portal usytuowany był centralnie w ścianie południowej korpusu nawowego. Posiadał dwuuskokowe ościeże zamknięte ostrołukiem.
Kolejny portal łączył nawę z zakrystią. Zachowała się jedynie dolna partia prostego ościeża.
Do wschodniego skraju północnej ściany nawy, dobudowana była zakrystia wzniesiona na planie czworoboku. Niewielki portal o prostych ościeżach zapewniał komunikację między tymi częściami świątyni. Kwestią otwartą pozostaje zewnętrzna forma tej części budowli.
Trudna do ustalenia jest również forama i funkcja prostokątnej sali stanowiącej przedłużenie korpusu nawowego w kierunku wschodnim. Na zachowanych fragmentach muru wschodniego nawy nie widać bowiem śladów portalu łączącego obie te przestrzenie.
Wieżę zachodnią wzniesiono na planie prostokąta. Masywne mury wykraczały nieznacznie poza obrys nawy. W ścianie zachodniej znajdował się, wspomniany wyżej, główny portal kościoła. Przestrzenie kruchty wieżowej i nawy oddzielał szeroki ostrołuk. Poszczególne kondygnacje zamknięte były zapewne płaskimi stropami belkowymi i dwuspadowym dachem, poprzecznym do osi kościoła.
Plac kościelny o prostokątnym zarysie wydzielony był kamiennym murem. Pełnił on funkcję cmentarza. Do dnia dzisiejszego zachowały się jedynie płyty nagrobne rodu von Winterfeld oraz krzyż o formie megalitycznej z inskrypcją. Plac kościelny porasta starodrzew będący integralną część dawnego założenia parkowego. Być może z tego też względu nie podjęto odbudowy kościoła, by mógł stanowić trwałą ruinę doskonale wkomponowującą się w symboliczną aranżację rodowej nekropolii.
Ubytki w warstwie zewnętrznej muru wskazują na systematyczną destrukcję, dokonywaną w celu pozyskania materiału budowlanego. Stan ruiny domaga się natychmiastowej reakcji lokalnego samorządu, w przeciwnym razie nie pozostanie nic, co mogłoby przyciągnąć turystów.