Bundesland: Brandenburg
Landkreis: Uckermark
(Ruina)
Niewielka wieś leżąca po zachodniej stronie rynnowej doliny rzeki Randow, w odległości ok. 13 km na południe od Löcknitz i 8 km od Brüssow. Średniowieczny rodowód osady potwierdzają źródła oraz czytelny po dzień dzisiejszy owalnicowy układ zabudowy. W dokumencie z roku 1316 wspomniana została pod nazwą Batyń, Pommersches Urkundenbuch V, 249. Ponad dwa wieki później, w roku 1554 wymieniona jako Batyn, Landbuch des Herzogtums Pommern IV. Osada o typowo rolniczym charakterze.
Źródła
-
Kościół powstał w okresie późnego średniowiecza.
-
Zniszczony częściowo podczas wojny trzydziestoletniej (1618 - 1648).
-
Przebudowany na początku XVIII wieku. W tym też okresie w ciągu muru północnego okalającego plac kościelny wzniesiono bramę wjazdową.
-
W roku 1743 ukończono wieżę zachodnią. Fakt ten odnotowano w dokumencie, który umieszczono w kuli znajdującej się na iglicy wieńczącej hełm wieży.
-
Podczas działań wojennych w roku 1945 kościół uległ niemal całkowitemu zniszczeniu. Ocalały jedynie mury obwodowe. Przez dziesięciolecia pozostawał niezabezpieczoną ruiną.
-
W latach 2001-2003 przeprowadzono prace zabezpieczające. Oczyszczenie wnętrza świątyni umożliwiło organizowanie w nim uroczystości, spotkań i wydarzeń kulturalnych.
Architektura
Kościół usytuowano pośrodku rozległego wrzecionowatego nawsia znajdującego się w samym centrum osady. Była to skromna, salowa budowla wzniesiona na planie prostokąta, bez wyodrębnionego prezbiterium i wieży zachodniej. Wszystkie ściany posadowione na kamiennym fundamencie wymurowano z nieobrobionych głazów narzutowych łączonych zaprawą wapienną z wykorzystaniem materiału ceramicznego. Cegły użyto w ościeżach portali i okien, w detalu architektonicznym, w warstwach wyrównawczych, a także jako materiał wypełniający.
Liczba portali i okien osadzonych w ścianach pierwotnej budowli jest nie do uchwycenia. Okna posiadały wąskie i niskie, uskokowe ościeża, zamknięte łukiem półkolistym. Relikty okien zachowały się z ścianie północnej i południowej. Prawdopodobnie podobny wykrój posiadał portal wejściowy usytuowany w ścianie zachodniej. Wnętrze zamknięte było stropem belkowym oraz dachem dwuspadowym.
Zniszczenia powstałe w okresie wojny trzydziestoletniej musiały być znaczne skoro zdecydowano się na przebudowę całej świątyni. Używając materiału mieszanego przemurowano górne partie murów. W gzymsach koronujących użyto kształtki ceglanej. Przemurowano również okna osadzając je w nowych miejscach, po trzy w ścianach północnej i południowej oraz dwa w ścianie wschodniej. Proste ościeża wykonane z cegły zamknięto łukami koszowymi. Ściany zewnętrzne jak i wewnętrzne pokryto wyprawą tynkarską. Zachowując pierwotny plan świątyni, do ściany zachodniej dobudowano wieżę. Na chwilę obecną nie dotarłem do materiałów opisujących wyposażenie wnętrza świątyni ani jego losów. Jeżeli nie zostało ewakuowane, to z pewnością podzieliło los całego kościoła. Kwadratowe otwory usytuowane w zachodniej ścianie nawy wskazują jedynie na obecność empory muzycznej.
Wieżę zachodnią wzniesiono w połowie XVIII wieku. Otrzymała plan kwadratu o boku równym szerokości nawy a ściany przekroczyły niemal dwukrotnie jej wysokość. Przy murowaniu podstawy wykorzystano materiał mieszany kamienno-ceglany, wyższe partie murów wykonano wyłącznie w cegle. Wewnętrznym podziałom kondygnacyjnym odpowiadały zewnętrzne gzymsy, kordonowy i wieńczący. Podziały pionowe wyznaczały narożne lizeny oraz symetrycznie osadzone okna wraz ze znajdującymi się ponad nimi płytkimi okrągłymi niszami, w których osadzone były tarcze zegarowe. Proste ościeża okien zamknięte łukami koszowymi wyróżniały dekoracyjne opaski powstałe poprzez wysunięcie przed lico ściany tworzących je cegieł. Wszystkie elewacje wieży pokryto wyprawą tynkarską z narożnym boniowaniem. Wnętrze podzielone drewnianymi stropami zamknięte zostało barokowym hełmem dzielonym, zwieńczonym iglicą z kulą i wiatrowskazem w formie chorągiewki. Wejście do kruchty wieżowej znajdowało się w ścianie zachodniej. Proste ościeże zamknięte było łukiem odcinkowym.
Plac kościelny o regularnym kwadratowym zarysie otoczony jest niewysokim kamiennym murem z okazałą bramą wjazdową od północy. Wymurowano ją całkowicie z cegły w formie szerokiego łuku. Boki zdobiono imitującymi kolumny pilastrami. Ościeże przejazdu zamknięte łukiem półkolistym dekorowano profilowaniem z elementem zwornikowym. Ponad łukiem wznosi się niewielki szczyt o profilowanych krawędziach, wewnątrz którego znajdowało się zapewne pole herbowe patronów kościoła.
W roku 2002 rozpoczęto prace zabezpieczające ruinę. Z wnętrza nawy usunięto drzewa oraz zalegający gruz i ziemię. Na nowo położono ceglaną posadzkę. Przemurowano i wzmocniono koronę murów. Wieżę zachodnią nakryto płaskim dachem. Wnętrze kościoła użytkowane jest okazjonalnie w celach kulturalnych. Warto byłoby objąć pracami również mur kościelny naznaczony sporymi ubytkami oraz pokusić się o utworzenie lapidarium z usuniętych nagrobków złożonych bezładnie w narożniku południowo-wschodnim placu kościelnego.
Po północnej stronie placu kościelnego znajduje się miejsce upamiętnienia poległych w latach 1914-1918 żołnierzy pochodzących z miejscowości. Tworzy go zespół głazów łączonych zaprawą cementową. Na dwóch największych umieszczono daty określające ramy czasowe pierwszej wojny światowej oraz pierwsze litery imion i nazwiska poległych.