LUCKOW (Łuków)
Niewielka wieś położona na rozległej wysoczyźnie w widłach rzek Odry i Randow w odległości 4 km na północ od Casekow. Placowy układ zabudowy świadczy o powstaniu osady w czasach kolonizacji niemieckiej. Niewykluczone jednak, że lokacja ta miała miejsce na słowiańskim korzeniu. W pierwszej źródłowej wzmiance pochodzącej z 1298 roku bracia de Bertekow sprzedali wieś Luccowe kościołowi Mariackiemu w Szczecinie. W czasach księcia Bogusława X wieś stała się własnością Wernera von Schulenburga. W roku 1614 majątek nabył gubernator Henning von der Osten. W 1756 roku właścicielką wsi została hrabina von Hacke. Przez cały ten okres Łuków pozostawał wsią rolniczą bez dworu.
Źródła
Architektura
Kościół usytuowano w centrum wsi na prostokątnej parceli wydzielonej kamiennym murem. Otrzymał prosty układ przestrzenny złożony z prostokątnej, prosto zamkniętej nawy oraz wieży zachodniej tej samej szerokości i wysokości co nawa. Budowlę orientowano. Wszystkie mury posadowione na kamiennym fundamencie wzniesiono z kwadr granitowych łączonych zaprawą wapienną, ułożonych w regularne poziome warstwy. Dokładniej obrobiono ościeża portali i okien oraz kwadry narożnikowe. Wnętrze zamknięto płaskim stropem belkowym oraz dachem dwuspadowym krytym dachówką. Kościół otrzymał trzy portale wejściowe o uskokowych ościeżach zamkniętych ostrołukiem. Ostrołukowy wykrój otrzymały również okna. Nadbudowa wieży posiadała drewnianą konstrukcję szkieletową zwieńczoną prawdopodobnie szpiczastym hełmem.
Niestety, pierwotny układ przestrzenny został radykalnie zaburzony w wyniku XIX wiecznej przebudowy kościoła w modnym wówczas stylu neogotyckim.
We wschodniej partii nawy wymurowano prezbiterium o planie kwadratu zamknięte sklepieniem krzyżowo-żebrowym, oddzielone od nawy ścianą kurtynową z łukiem tęczowym. W powstałych w ten sposób bocznych przestrzeniach utworzono zakrystię od południa oraz wejście na przyścienną ambonę po stronie północnej. Nad wewnętrznymi wejściami do tych pomieszczeń wykonano niewielkie biforia z kolumienką pośrodku. Do południowej zakrystii wykonano dodatkowe zewnętrzne wejście w partii wschodniej muru południowego. Ceglane uskokowe ościeże przedzielono łukiem odcinkowym a nadświetle zamknięto ostrołukiem. Światło wejścia zamknięto jednoskrzydłowymi drzwiami z dekoracyjnym okuciem.
Przemurowano środkową wewnętrzną partię ściany wschodniej tworząc ostrołukową niszę, w której osadzono gotyckie okno z maswerkowym wypełnieniem. Zewnętrzne trójuskokowe ościeże zamknięte ostrołukiem i skośnym parapetem wykonano z cegły.
Zamurowano wejścia pozostawiając jedynie portal usytuowany w podstawie zachodniej ściany wieży. Dwuuskokowe ościeże wykonane z kwadr i klińców granitowych zamknięto ostrołukiem bez elementu zwornikowego. Relikty pozostałych portali są nadal widoczne.
Zamurowano bądź przemurowano wszystkie okna wykonując nowe otwory o szerokich ceglanych ościeżach zamkniętych ostrołukiem i skośnym parapetem. Wnętrze wypełniono maswerkiem. W południowej ścianie podstawy wieży wybito dodatkowe okno o ostrołukowym wykroju doświetlające kruchtę.
Szczyt wschodni wymurowano od nowa w cegle. Ozdobiono go dwoma rzędami ostrołukowych blend, oddzielonych ozdobnymi fryzami. W partii górnej blendy rozdzielono krzyżem.
Od nowa wymurowano północną zakrystię adoptując ją na kotłownię. Półszczyty ozdobiono ostrołukowymi blendami. Od strony wschodniej wykonano wejście a w elewacji zachodniej parę ostrołukowych okien. Całość nakryto dachem pulpitowym.
Wieża otrzymała ceglaną nadbudowę o planie kwadratu z bocznymi półszczytami. Elewacje rozczłonkowano prostokątnymi niszami, w których usytuowano okna o prostych ościeżach zamkniętych łukiem pełnym i przesłoniętych żaluzjami. Poniżej znajdują się wąskie okna szczelinowe doświetlające wnętrze. Wydaje się, że pierwotnie nie przewidywano umieszczania na wieży zegara. Po zmianie decyzji kwadratowe tarcze mechanizmu zegarowego zamontowano bezpośrednio na elewacjach. Wieżę zwieńczono szpiczastym hełmem z iglicą, na której umieszczono kulę i krzyż. Hełm kryty jest obecnie blachą miedzianą.
Parcela kościelna o regularnym prostokątnych zarysie otoczona jest niskim kamiennym murem z ceglanymi bramkami od południa, zachodu i wschodu. Pełni nadal funkcję lokalnej nekropolii. Na cmentarzu przykościelnym obok współczesnych nagrobków znajduje się kamień upamiętniający żołnierzy niemieckich, którzy zginęli na froncie nadodrzańskim w 1945 roku. Na zewnątrz cmentarza w centrum wsi znajduje się pomnik wojenny z czasów I wojny światowej z częściowo zwietrzałymi inskrypcjami.
Wyposażenie
Wyposażenie utracone