W dorzeczu Rurzycy - wyprawa studyjna
Słoneczna pogoda skusiła mnie do podjęcia kolejnej wyprawy. Tym razem padło na kościoły usytuowane w dorzeczu niewielkiej rzeczki Rurzycy.
Pierwsze z odwiedzonych to bliźniacze świątynie w miejscowości Nawodna i Garnowo … bliźniacze nie przez podobieństwo formy, lecz przez bliskość położenia. Kościół w Nawodnej to kamienna XIV wieczna budowla wzniesiona być może przez bańskich templariuszy lub joannitów. Kościół wybudowany na naturalnym wyniesieniu terenu otrzymał prostą salową formę ze szczytem wschodnim rozczłonkowanym ostrołukowymi blendami. Wieżę zachodnią dobudowano w XVI wieku zdobiąc ją długimi, dwudzielnymi blendami. Po 1945 roku dobudowano wschodnią salkę-zakrystię oraz kruchty północną i południową, a całą budowlę otynkowano. W ciągu wysokiego kamiennego muru, w jego północnym fragmencie znajduje się okazała brama z szerokim ostrołukowym przejazdem i barokowym zwieńczeniem. W miejscowości znajduje się jeszcze bezstylowy zbór z 1825 oraz cmentarz z zachowanymi nagrobkami sprzed 1945 roku.
Kościół w Garnowie powstał w drugiej połowie XIII wieku. Wzniesiono go z kamienia narzutowego nieznacznie tylko przyciosanego w partii cokołu. Otrzymał prostą salową formę. Szczyt wschodni rozczłonkowano ostrołukowymi blendami. Wieżę zachodnią dobudowano w późniejszym okresie. Zniszczony częściowo w czasie II wojny światowej pozostawał ruiną do 1989 roku. Podobnie jak „bliźniak” z Nawodnej ufundowany został przez bańskich rycerzy.
Wprost proporcjonalnie do upływu czasu wzrastała też temperatura powierza, zmuszając do przedwczesnego zakończenia wyprawy. Dokończyłem ją dnia następnego … niemniej upalnego.
Rozpocząłem od kościoła w Lisim Polu. Prosta salowa świątynia została wzniesiona na przełomie XIII i XIV wieku z kostki granitowej. W 1893 roku nadbudowano drewnianą wieżę oraz dobudowano niewielkie poligonalnie zamknięte prezbiterium. Po 1945 roku do boków prezbiterium dobudowano niewielkie pomieszczenia. Plac kościelny obwiedziony został kamiennym murem.
Kolejna świątynia wzniesiona została pośrodku niewielkiej osady leśnej o nazwie Rynica. Wybudowano ją w XVIII wieku na sztucznie uformowanym wyniesieniu. Jest to budowla o konstrukcji szkieletowej z oszalowaną wieżą nadbudowaną nad zachodnią partią kościoła. Plac kościelny otacza urokliwy drewniany parkan z ceglanymi pobielonymi słupkami. Wzgórze kościelne otoczone starodrzewem stwarza niesamowity klimat. Niestety urok całości psują skutecznie współczesne nasadzenia z tui, które stają się niepotrzebnie elementem dominującym. Będąc w Rynicy warto odwiedzić pozostałości ewangelickiego cmentarza śródleśnego usytuowanego niedaleko zabudowy w kierunku północno-zachodnim.
Następnym obiektem do fotografowania była okazała świątynia w Żelechowie, wzniesiona pośrodku osady w XIII wieku. Po pożarze w 1709 roku została odbudowana. Wtedy też wzniesiono nową wieżę o konstrukcji szkieletowej wypełnionej cegłą oraz ceglaną apsydę w dwiema niewielkimi dobudówkami. Plac kościelny otoczono kamiennym murem.
Ostatnim obiektem był kościół w Ognicy. Ta niewielka budowla wzniesiona została w XV wieku z kamienia narzutowego. Podczas działań wojennych w 1945 roku uległa poważnym zniszczeniom. Odbudowano ją w latach 1978-1979.
Opodal Ognicy rzeka Rurzyca kończy swój bieg.
