CIEĆMIERZ ( Zitzmar )
województwo: zachodniopomorskie
powiat: gryficki
gmina: Karnice
diecezja: szczecińsko-kamieńska
dekanat: Trzebiatów
parafia: Cerkwica - filia pw. Zwiastowania NMP
Niewielka wieś o zachowanym układzie owalnicy, położona opodal średniowiecznego traktu z Kamienia do Trzebiatowa w odległości 5 km na wschód od Świerzna. Średniowieczny rodowód osady potwierdza nadanie książęce z 1318 roku dla rycerza Hernniga Behra ze Stuchowa. W okresie tym osada nosiła nazwę Cytzemer a następnie Zitzmar. W wieku XVI przeszła na własność rady miejskiej Trzebiatowa. Położona nieco na uboczu zachowała swój urokliwy klimat. Warto zajrzeć tu również ze względu na zabytkową zabudowę, na którą składają się: ryglowy kościół, zagrody i drewniane stodoły.
Źródła
- Najstarsza wzmianka o osadzie pochodzi z dokumentu księcia Warcisława IV wystawionego w roku 1318, w którym przekazał on wieś Cytzemer rycerzowi Hernnigowi Behr ze Stuchowa, Pommersches Urkundenbuch V, 385.
- W roku 1604 wzniesiono we wsi kościół stanowiący świątynię filialną parafii ewangelickiej w Cerkwicy. Data umieszczona jest na oczepie elewacji wschodniej. Widnieje tam również druga data (1934) upamiętniająca renowację kościoła i wzniesienie kruchty zachodniej.
- Kościół poświęcony został 19 lutego 1947 roku.
Architektura:
Kościół usytuowany na nawsiu o wrzecionowatym kształcie, jest jedną z najstarszych budowli wzniesionych w konstrukcji ryglowej na Pomorzu Zachodnim. Posiada on typowy dla tego rodzaju architektury salowy układ przestrzenny, założony na planie prostokąta, bez wieży i wyodrębnionego prezbiterium. Wszystkie ściany posadowione zostały na kamiennym fundamencie i wysokiej na jedną cegłę podmurówce. Dla zapewnienia większej stabilności w narożach fundamentów położone zostały głazy narzutowe znacznych rozmiarów. Na podmurówce spoczywa drewniana podwalina, w której osadzone są pionowe słupy powiązane poziomymi ryglami. Całość spięta jest oczepem i narożnymi zastrzałami. Konstrukcja szkieletowa tworzy regularne prostokątne fachy wypełnione paloną cegłą (mur pruski). Wnętrze zamknięte jest drewnianym stropem i dwuspadowym dachem krytym dachówką (karpiówka).
Niewielkie okna o prostokątnym wykroju znajdują się w elewacjach północnej i południowej. Również od wschodu znajdowały się dwa centralnie osadzone okna, zostały one jednak zamurowane. Ciekawie prezentuje się zwieńczenie szczytu wschodniego oraz niespotykany na Pomorzu sposób zawieszenia dzwonu z 1768 roku - pod okapem wykonanym w zachodniej, szczytowej części dachu.
Niemniej rzadkim rozwiązaniem jest dobudowana do zachodniej elewacji kościoła kruchta. Wzniesiona w tej samej konstrukcji szkieletowej, posiada plan prostokąta. Okno o kwadratowym wykroju znajduje się w ścianie zachodniej, wejście natomiast usytuowano po stronie południowej. Na uwagę zasługują doskonale wykonane kołkowane odrzwia o półokrągłym wykroju z zastrzałami, na których widnieje znak ciesielski. Kruchta kryta jest dachem dwuspadowym.
Teren kościelny okala metalowy płot na podmurówce. Trudno powiedzieć czy pełnił on funkcję cmentarza, gdyż takowy znajdował się poza wsią po drugiej stronie szosy. Na południowym skraju nawsia znajduje się natomiast kamień pamiątkowy poświęcony poległym w pierwszej wojnie światowej niemieckim mieszkańcom wsi.
Wyposażenie:
- We wnętrzu znajduje się cenne wyposażenie:
- Empora muzyczna wsparta na słupach.
- Kopia gotyckiego tryptyku. Oryginał okradziony z 11 płaskorzeźb znajduje się w katedrze szczecińskiej.
- Ośmioboczna ambona, w roku 1784 bogato polichromowana.
