loading...
Zamknij wpis

KLEIN LUCKOW (Mały Łuków)

Bundesland: Mecklenburg-Vorpommern
Landkreis: Vorpommern-Greifswald

Niewielka wieś położona na skraju moreny czołowej w odległości 14 km na północny zachód od Pasewalk i 10 km na północny wschód od Strasburga. Wieś powstała w okresie kolonizacji niemieckiej z zabudową skupioną wokół wydłużonego placu centralnego. Na kartach historii pojawiła się w roku 1375 z 50 łanami uposażenia, z czego trzy należały do kościoła. Podczas wojny trzydziestoletniej wieś częściowo się wyludniła. Spośród 29 zagród 14 było opuszczonych w tym również gospodarstwo młynarza. W roku 1543 powstało założenie folwarczne. Typowo rolniczy charakter wieś zachowała po dzień dzisiejszy.  

Źródła

- Kościół wzniesiono w drugiej połowie XIII wieku.
- Od roku 1557 kościół w Klein Luckow stał się filią parafii Groß-Luckow.
- Nadstawa wieży z 1818 roku.

Architektura

Kościół usytuowano pośrodku wsi na niewielkim owalnym wyniesieniu, otoczonym niskim murem. Otrzymał prosty salowy układ złożony z prostokątnej w planie nawy oraz poprzecznej do niej prostokątnej w planie wieży zachodniej o tej samej wysokości i szerokości. Nadbudowa otrzymała drewnianą konstrukcję szkieletową.

Wszystkie ściany posadowione na kamiennym fundamencie i cokole zakończonym fazowanym gzymsem, wymurowano z kwadr granitowych o słabym stopniu opracowania, łączonych zaprawą wapienną, ułożonych w poziome warstwy. Zastosowano również warstwy wyrównujące z okrzesków kamiennych i ułomków ceglanych. Nieco dokładniej obrobiono naroża ścian, ościeża portali i okien, oraz kwadry cokołowe. Wnętrze zamknięto prostym stropem belkowym oraz dachem dwuspadowym, krytym dachówką ceramiczną. W koronie murów osadzono belki stropowe, a krokwie wysunięto nieco poza obrys murów. W ten sposób utworzono niewielki okap.       

Szczególnie dekoracyjnie opracowano wschodnią ścianę szczytową. W partii centralnej osadzono zespół trzech okien o identycznej wysokości i wąskich, obustronnie rozglifionych ościeżach, zamkniętych ostrołukiem oraz skośnym parapetem. Zachowały swoją pierwotną formę. W szczycie wykonano bardzo płytkie blendy w układzie piramidalnym o ostrołukowym wykroju. W osi szczytu osadzono dwa niewielkie okna szczelinowe doświetlające i wentylujące poddasze.

Ostrołukowy wykrój otrzymały również trzy okna osadzone w ścianie południowej. Otwory te przebudowano w późniejszym okresie. Ościeża poszerzono i obramiono cegłą.  Północna ściana, wydaje się, nie posiadała okien.

Portalowe wejścia usytuowano w ścianach zachodniej, północnej i południowej. Uskokowe ościeża, wykonane z kwadr granitowych, zamknięto ostrołukiem bez elementu zwornikowego. Najbardziej okazałym jest portal zachodni o trójuskokowym ościeżu. Pozostałe portale zostały zamurowane w późniejszym okresie.      

Wieżę zachodnią, poprzeczną do osi kościoła, wzniesiono na planie prostokąta. Kamienna podstawa o tej samej szerokości i wysokości co nawa, otrzymała drewnianą nadbudowę o konstrukcji szkieletowej, powiązaną z więźbą dachową. Górna partia już o planie kwadratu wyrasta bezpośrednio z połaci dachowych. Cała konstrukcja nadbudowy została oszalowana deską, łącznie ze szczytem zachodnim. Niewielkie prostokątne okna przesłonięte żaluzjami osadzono w ścianach północnej i południowej. Całość zamknięto barokowym hełmem zwieńczonym iglicą z wałkiem i wiatrowskazem.

W okresie nowożytnym do północnej ściany kościoła dobudowano niewielkie pomieszczenie o planie prostokąta, pełniące funkcję kaplicy przedpogrzebowej. Drewnianą konstrukcję szkieletową wypełnioną cegła otynkowano. Wnętrze zamknięto płaskim dachem pulpitowym. Po roku 2008 dobudówkę usunięto.   

Plac kościelny o owalny zarysie otoczony został niewysokim kamiennym murem z wejściem od wschodu. W wielu miejscach zauważyć można ubytki. Obsadzony starodrzewem po dziś dzień pełni funkcję lokalnej nekropolii.  

Wyposażenie

- Ołtarz wykonany ok. 1600 r., z płaskorzeźbami ukrzyżowania i zmartwychwstania.
- Ambona, chrzcielnica i ławki z pierwszej połowy XVI wieku.
- Nagrobek rodziny von der Dollen z 1763 roku usytuowany na południowej ścianie nawy.
- Krzyż drewniany z XIX wieku z pasyjką pochodzącą z pierwszej połowy XVI wieku.
- Kielich cynowy z 1723 roku.
- Misa cynowa z XVIII w.
- Dzwon z 1755 roku, odlany przez Johanna Heinricha Scheela ze Szczecina.
- Organy wykonane w warsztacie Barnima Grüneberga w Szczecinie w roku 1865, nr katalogowy 83. W roku 1917 zarekwirowano przednie piszczałki na potrzeby wojenne. Później zastąpiono je drewnianymi. W roku 1928 zakład Gustava Schulza z Frankfurt nad Odrą przeprowadził renowację instrumentu. W czasie II wojny światowej instrument został splądrowany i zdekompletowany. Remont z uzupełnieniami przeprowadził organomistrz Ulrich Fahlberg z Eberswalde w 1970 roku. Traktora mechaniczna.
Dyspozycja:   
Manual (C-f3)
Principal 8'
Gedact 8'
Salicional 8'
Octave 4'
Flauto amabile 4'
Octave 2'
Pedal (C-d1)
Subbaß 16'

Pedalcoppel, Calcantenglocke

 

 



Do góry