loading...
Zamknij wpis

AHLBECK

Bundesland: Mecklenburg-Vorpommern
Landkreis: Uecker-Randow

Duża wieś usytuowana w samym centrum Puszczy Wkrzańskiej, przy północnym skraju osuszonego jeziora, na prastarym szlaku łączącym Ueckermünde i Szczecin. Średniowieczny rodowód osady potwierdzają ślady osadnicze, o kilka wieków wyprzedzające zapis źródłowy pochodzący dopiero z 1491 roku. Zamieszkująca wioskę ludność trudniła się przede wszystkim rolnictwem. Z pewnością eksploatowano również okoliczne lasy oraz jezioro. Ze względu na srogi klimat oraz ataki watach wilczych, życie pośrodku puszczy nie należało do najłatwiejszych. W okresie wojny trzydziestoletniej w miejscowości znajdowało się zaledwie siedem gospodarstw chłopskich i dziesięć zagrodniczych.
We wczesnym średniowieczu patronat nad wsią sprawowali rezydujący w zamku Ueckermünde książęcy urzędnicy. Od roku 1493 wieś przynależała do Księstwa Pomorskiego, a od 1648, zgodnie z postanowieniami traktatu westfalskiego, do Królestwa Szwecji. W roku 1719 włączona została do Królestwa Prus. Od tej pory rozpoczął się okres wzmożonego rozwoju miejscowości i kolonizacji okolicznych terenów. Wtedy też zapadła decyzja o osuszeniu jeziora i założeniu żyznych łąk. W tym celu przekopano kolejno dwa kanały, odprowadzające wodę z jeziora do rzeki Randow oraz do łaczącego się z Zalewem Szczecińskim jeziora Nowowarpieńskiego. Obok uprawy roli i hodowli zwierząt, zaczęto też systematycznie eksploatować okoliczne lasy i torfowiska oraz wyrabiać smołę. W roku 1865 Ahlbeck liczył 614 mieszkańców. Obok zagród chłopskich i rybackich znajdował się dworek właściciela kopalni torfu oraz domy kupieckie i rzemieślnicze. Obecnie ważną gałęzią rozwoju miejscowości staje się agroturystyka.

Źródła

- Najstarsza wzmianka źródłowa o kościele pochodzi z 1450 roku.
- Kościół ten spłonął podczas wojny trzydziestoletniej.
- W roku 1754 wzniesiono świątynię o konstrukcji szkieletowej.
- Początkowo kościół w Ahlbeck był filią parafii w Rieth a następnie w Luckow. Dopiero 1862 roku ustanowiono tu samodzielny urząd parafialny.
- W 1913 roku przeprowadzono remont wieży oraz zainstalowano mechanizm zegarowy.
- Na przełomie 1964/65 roku odnowiono wnętrze wieży.
- W 1982 roku hełm wieży pokryty został miedzią.
- W latach 1997-98 przeprowadzono kapitalny remont wieży. Zdjęto ważący 7,4 t hełm i wymieniono znaczną część, zniszczonej przez wilgoć i szkodniki, drewnianej konstrukcji.
- W latach 2000/2001 odnowiono wnętrze kościoła i jego wyposażenie.
- Na początku 2005 roku przeprowadzono remont organów. Wykonała go firma Sauer z Müllrose.  

Architektura

Kościół usytuowano pośrodku wsi na niewielkim, owalnicowym wyniesieniu otoczonym murem oporowym i drewnianym parkanem. Pierwotny kościół wymurowany był prawdopodobnie z kamienia bądź cegły. Po niszczycielskim w skutkach pożarze, rozebrano ocalałe fragmenty i na miejscu starej budowli wzniesiono nową. Między pierwotnym planem budowli a obecnym obiektem, dostrzec można pewne rozbieżności. Nie udało mi się ustalić kiedy dokładnie dokonano zmian, czy w fazie projektowej, czy już podczas realizacji obiektu?  
 
Obecna świątynia, wzniesiona na planie prostokąta, posiada konstrukcję szkieletową o regularnych, kwadratowych i prostokątnych fachach, wypełnionych paloną cegłą (tzw. mur pruski). Podwalina i osadzone w niej słupy oraz rygle spoczywają na niskiej, ceglanej podmurówce. Zaskakuje brak jakichkolwiek zastrzałów, rekompensowany być może przez masywne słupy narożne oraz oczep z okazałym, profilowanym okapem.
 
Główne wejście do świątyni znajduje się w ścianie zachodniej. Składa się ono z prostego ościeża dekorowanego od góry ozdobną listwą oraz szerokich, jednoskrzydłowych drzwi płycinowych. Ponad wejściem umieszczono czwórdzielne okno o prostych ościeżach dekorowanych profilowanymi listwami. Podobne wejścia znajdują się pośrodku ścian, północnej i południowej. W miejscu drzwi dobudowano niewielkie kruchty o planie kwadratu, kryte dwuspadowymi dachami, poprzecznymi do osi kościoła. W ścianach bocznych znajdują się niewielkie okienka o prostych ościeżach, a na osi, drugie drzwi płycinowe wprawione w proste ościeża z dekoracyjnymi listwami wykończeniowymi.
 
Okna osadzone są symetrycznie, po cztery w ścianie północnej i południowej oraz dwa w ścianie wschodniej. Niewielkie okna osadzono również w szczytowej ścianie zachodniej. Proste ościeża zamknięte są łukiem odcinkowym i obramione ozdobnymi listwami.
 
Pierwotne założenie przewidywało wzniesienie jednoprzestrzennego wnętrza, z emporą zachodnią oraz nadbudowaną nad nią wieżą, osadzoną w więźbie dachowej. W późniejszym okresie wydzielono i zabudowano kruchtę podwieżową z obustronnym ciągiem komunikacyjnym. W wygospodarowanych pomieszczeniami na piętrze urządzono obecnie niewielką izbę historyczną.
 
W tym samym zapewne okresie rozbudowano emporę muzyczną, dodając dwie długie empory przyścienne, wsparte na okrągłych kolumnach, zakończonych profilowanymi głowicami. Przebudowano również strop zastępując go drewnianym sklepieniem zwierciadlanym. Całość zamknięto dachem trójspadowym krytym dachówką ceramiczną.
 
Z połaci dachowych wyrasta smukła wieża o planie kwadratu, zamknięta barokowym hełmem z ośmioboczną latarnią. Wieńczy go szpic z iglicą, na której osadzone są kula i chorągiewka. Wysokość wieży wynosi ok. 31 m, z czego połowa przypada na hełm. W wysokich na cztery fachy ścianach wieży znajdują się prostokątne otwory. Przesłonięto je żaluzjami dla lepszego rozchodzenia się dźwięku, zawieszonych na tym poziomie, dzwonów. Ponad oknami umieszczono tarcze zegarowe.
 
Plac kościelny otoczony jest współczesnym płotem składającym się z betonowej lub ceglanej podmurówki, metalowych bądź ceglanych słupków oraz przęseł wykonanych z drewnianych sztachet. Furty znajdują się od północy, wschodu i zachodu. Plac kościelny pełnił niegdyś funkcję cmentarza. Obecnie znajduje się na nim pomnik, poświęcony pochodzącym z parafii żołnierzom niemieckim, poległym w latach 1914-1918. W narożniku południowo zachodnim terenu przykościelnego usytuowana jest kostnica. Niewielki budynek wzniesiony na planie prostokąta z szerokim dwuskrzydłowym wejściem od zachodu. Kryty jest dachem siodłowym z dwoma szczytami. Szczyt zachodni dekorowany jest ozdobnym gzymsem oraz narożnymi sterczynami zakończonymi krzyżykami łacińskimi.

Wyposażenie

- Barokowy ołtarz ambonowy wzniesiony pod koniec XVIII wieku.
- Empora z prospektem organowym z końca XVIII wieku.
- Organy z 1832 roku wykonane przez Wilhelma Grüneberga ze Szczecina, nr katalogowy 381. Restaurowane w 2005 roku przez firmę Sauer z Müllrose. Prosty prospekt skrzyniowy ze stołem gry pośrodku, zamykanym przez dwuskrzydłowe drzwi. Czterooktawowy manuał oraz pedał zasilane są dwoma miechami znajdującymi się za instrumentem. W archiwum szczecińskim przechowywana jest umowa zawarta między urzędem parafialnym a firmą Grüneberg, dotycząca wykonania instrumentu.
- Dzwon z brązu odlany w szczecińskiej firmie Voss und Sohn w 1867 roku, waga 258 kg.
- Dzwon staliwny odlany w 1928 roku z inskrypcją "Geopfert für Deutschlands Wehr, wiedererstanden zu Gottes Ehr". Zastąpił on dzwon brązowy zarekwirowany na potrzeby armii niemieckiej w okresie I wojny światowej. Podczas remontu wieży stwierdzono liczne wady odlewnicze w płaszczu, oraz spękania i ubytki spowodowane korozją w koronie dzwonu. Z tego też względu nie zawieszono go już na wieży lecz wyeksponowano przed bocznym wejściem do kościoła.
- Drugi dzwon brązowy odlano w 1998 roku w firmie Bachert z Heilbronn. Waga 270 kg. Poświęcony 19.12.1998 roku. Inskrypcja: „Kommt und lasst uns anbeten.
- Na ścianach pomieszczeń znajdujących się w kruchcie wieżowej znajdują się epitafia upamiętniające poległych żołnierzy. W pomieszczeniach tych urządzono izbę historyczną prezentującą eksponaty związane miejscowością i kościołem, publikacje i fotografie.  
 
Warto też zwrócić uwagę na oryginalne, ceramiczne płytki posadzkowe.
 
 



Do góry