STEPNICA ( Stepenitz )
województwo: zachodniopomorskie
powiat: goleniowski
gmina: Stepnica
diecezja: szczecińsko-kamieńska
dekanat: Goleniów
parafia: św. Jacka
Duża wieś położona u ujścia rzeki Gowienicy do Roztoki Odrzańskiej, z zachowanym do dzisiaj układem owalnicy z kościołem w centrum. W średniowieczu istniała tu osada rybacka i klasztor klarysek. Po wprowadzeniu protestantyzmu został on sekularyzowany i przebudowany na książęcy zamek myśliwski. W roku 1654 posiadał jeszcze wieżę i dzwon. W późniejszym okresie mieściły się w nim urzędy, między innymi sąd. W roku 1954 znajdująca się u zbiegu ulic Dworcowej i Krzywoustego zabytkowa budowla posiadający jeszcze miejscami sklepienia została rozebrana do fundamentów. W XIX wieku powstał w Stepnicy port towarowy, rybacki i żeglarski a miejscowość zyskała charakter wsi letniskowej. Nad brzegiem zbudowano drewniane molo z kawiarenką, do której przybijały statki białej floty, przystań jachtową i pasażerską, z której codziennie ruszał mały stateczek do Szczecina. Duża plaża i około 6000 miejsc noclegowych były niezaprzeczalnym atutem miejscowości, niestety dzisiaj niewykorzystanym. Ze Stepnicy pochodził sławny niemiecki impresjonista Manfred Schatz a mieszkał w niej sławny żeglarz Robert Hilgendorf.
Źródła
- Pierwsza wzmianka źródłowa pochodzi z roku 1278, w którym to Książę Barnim II nadał w lenno rycerzowi Bogumirowi z Wrocławia wieś (stepenitze), Pommersches Urkundenbuch II, 364. W późniejszym okresie funkcjonowała też nazwa Stobnica.
- Pierwsza wzmianka o proboszczu w Stepnicy (Herman Heger) pochodzi z roku 1406.
- Pierwszy kościół spłonął w 1564 roku, drugi rozpadł się w 1733, a trzeci jeszcze niedokończony spalił się w trakcie wielkiego pożaru Stepnicy w 1739 roku.
- Nowy kościół o konstrukcji ryglowej wzniesiono w roku 1741.
- W latach 1840-41 został otynkowany, a przed rokiem 1914 poddano go renowacji.
- Podczas działań wojennych w 1945 roku kościół został uszkodzony. Najwięcej ucierpiała wieża.
- Kościół w Stepnicy poświęcony został 27 grudnia 1945 r.
- We wtorek 18 lutego 1997 roku około godziny 13.00 podczas prowadzonych prac remontowych zapaliła się wieża. Dzięki podjętej natychmiastowo akcji ratowniczej ocalono kościół. Niestety wieży nie udało się uratować. Hełm wieży i okna zegarowe spłonęły całkowicie, ocalono dolną cześć zawierającą trzy dzwony, niestety te ostatnie rozgrzane pożarem, a następnie zalane wodą popękały.
Architektura:
Nie wiadomo jaką formę posiadały wcześniejsze świątynie. Były one usytuowane w tym samym miejscu, na niewielkim placu znajdującym się pośrodku wsi. Zachowana do dziś budowla posiada konstrukcję szkieletową wzniesioną na planie krzyża równoramiennego, z wieżą nadbudowaną nad zachodnim ramieniem. Wypełnienie drewnianego szkieletu prawdopodobnie ceglane. Ściany otynkowano w 1840 roku zacierając całkowicie piękno ryglowych elewacji. Odsłonięte fragmenty konstrukcji widoczne są jedynie wewnątrz kościoła na chórze muzycznym.
Wnętrze przykryto belkowanym stropem obłożonym boazerią, wspartym na czterech metalowych słupach. Trzy skrzydła zabudowano drewnianymi emporami wspartymi na kolumnach, w tym jedną muzyczną, na której znajduje się prospekt organowy bez instrumentu. Elewacje zewnętrzne posiadają tą samą formę - proste ściany z dużymi, dzielonymi oknami o prostych ościeżach, zamkniętych łukiem odcinkowym. W trzech elewacjach znajdują się również dwudzielne drzwi o prostych ościeżach. Całość kryta jest ceramicznymi dachami czterospadowymi, krzyżującymi się po środku.
Wieża o planie kwadratu, nadbudowana nad zachodnim skrzydłem, posiada konstrukcję szkieletową, odeskowaną. Zakończona była pierwotnie barokowym hełmem z latarnią, zwieńczonym szpicem z kulą i chorągiewką. W podstawie hełmu znajdowały się tarcze zegarowe. Wieża uległa zniszczeniu a w trakcie odbudowy w roku 1999 spłonęła. Obecnie została prowizorycznie odeskowana i nakryta dachem namiotowym z krzyżem, oczekując na odbudowę zgodnie z przedwojenną formą.
Plac kościelny o nieregularnym zarysie otoczony metalowym parkanem porasta starodrzew. W sąsiedztwie kościoła obok plebani znajduje się budynek gospodarczy o konstrukcji ryglowej. Także obok plebani złożone są popękane dzwony kościelne.
Wyposażenie:
Z bogatego ongiś wyposażenia zachowały się:
- Barokowy ołtarz ambonowy z zachowanym baldachimem, zwieńczonym figura grającego anioła. Korpus z parapetem przeniesiony został na boczną ścianę prezbiterium. Wewnątrz ołtarza umieszczono scenę ukrzyżowania Jezusa.
- XIX wieczne empory chórowe z prospektem organowym.
- XIX wieczne ławki i żyrandole.
- W niewyjaśniony sposób zaginęły dwie płyty nagrobne z XVII wieku, które ustawione były za ołtarzem.
