dodano: 2006-05-26 00:00:00 edycja: 2019-04-26 21:39:04 odsłon: 8482

TARNÓWKO ( Lüttenhagen )

Województwo: zachodniopomorskie
Powiat: goleniowski
Gmina: Goleniów
(Ruina) 

 

Niewielka wieś o planie ulicówki, położona w odległości 10 km na południowy wschód od Goleniowa przy drodze prowadzącej do Stargardy Szczecińskiego, na skraju niewielkiego obniżenia, którym przepływa struga Wisełka. Najstarsze ślady osadnictwa potwierdzone przez odkrycia archeologiczne pochodzą z okresu kultury lateńskiej. W źródłach wieś pojawiła się dopiero w XV wieku. Od tego czasu aż po rok 1928 należała do rycerskiego rodu von Petersdorf. Pod koniec XVIII wieku znajdowały się tutaj dwa folwarki, młyn wodny, oraz kilka gospodarstw rolnych. W 1925 roku wieś liczyła około 115 mieszkańców. W czasie drugiej wojny światowej została prawie całkowicie zniszczona. Pozostały jedynie ruiny kościoła oraz zabytkowy dwór z folwarkiem.

Źródła

- Kościół pochodzi z koło XV wieku o czym świadczyć może nieobrobiony kamień polny użyty do budowy
- Po wojnie nieużytkowany popadł w ruinę

Architektura:

Zlokalizowana pośrodku osady na niewielkim wyniesieniu świątynia, zbudowana została na planie prostokąta z wieżą od zachodu. Z dotychczasowych ustaleń i zachowanego zarysu fundamentów wynika, że zamknięcie prezbiterium posiadać mogło formę poligonalną lub półkolistą. Kościół posadowiony na kamiennym fundamencie zbudowany był zapewne z kamienia i cegły, której znaczna liczba pozostała na gruzowisku. Prawdopodobnie kryty był stropem belkowanym i dachem dwuspadowym, wielopołaciowym nad wschodnim zamknięciem prezbiterium.
Z całego założenia zachowała się jedynie wieża zachodnia wzniesiona na planie kwadratu z kamienia polnego i cegły. Jednoprzestrzenne wnętrze kryjące w sobie ciąg komunikacyjny podzielone jest na trzy kondygnacje. Doświetlają je znajdujące się w elewacjach wąskie otwory okienne o półokrągłym wykroju. Jedynie w górnej partii muru znajdują się biforia w obramieniu ceglanym, zamknięte łukiem flankowane przez bliźniacze blendy. Wieżę wieńczy niewielka nadbudowa o konstrukcji szkieletowej, szalowana. Zakończona jest ona dachem namiotowym, krytym łupkiem skalnym oraz iglicą z kulą i kogutem. Na poziomie tym prawdopodobnie znajdował się dzwon. Zaskakuje nieco masywność wieży, której grubość murów dochodzi do metra. W podstawie wieży, na osi kościoła znajduje się wejście o dwuuskokowych ościeżach zamkniętych łukiem pełnym. Zważywszy na niewielkie rozmiary tego portalowego wejścia można przypuszczać, że nie było ono jedynym prowadzącym do wnętrza świątyni.
Plac kościelny o regularnym kwadratowym zarysie otoczony był kamiennym murem oporowym i pełnił funkcję cmentarza. Porastają go drzewa i krzewy.
Obiekt niezabezpieczony ulega dalszej dewastacji, a wystarczyłoby jedynie uprzątnąć teren i zabezpieczyć wieżę przed zamakaniem. Ideałem byłoby natomiast odsłonięcie i wyeksponowanie fundamentów, postawienie tablicy informacyjnej itp., tak, by przyciągnąć przejeżdżających opodal turystów.

Aneks.

W pobliżu wsi między korytem rzeczki a drogą do Tarnowa, znajduje się łąka nosząca nazwę - Stare Tarnowo. Opowiadano, że na pastwisku tym od czasu do czasu słychać było różne głosy wydobywające się z ziemi. Podobno przed wiekami jakieś miasto zapadło się tu pod ziemię. Pasterze prowadzący swe stada zauważyć mieli kiedyś część dzwonu wystającą z ziemi i zapragnęli przenieść to cenne znalezisko do swojego osiedla. Przybyli mieszkańcy próbowali przy pomocy wielokonnego zaprzęgu wyciągnąć zdobycz, lecz nie dali rady. Dopiero kiedy przybyli tu również wszyscy mieszkańcy pobliskiego Tarnowa i sami również zaprząc się dali, dzwon wydobyli. Opowieść mówi dalej, że dzwon ten od chwili przeniesienia na wieżę nowego kościoła w Tarnowie, stanowić zaczął chlubę wsi jako pochodzący z zaginionego miasta.
Trudno odpowiedzieć czy współpracy to obraz, czy odwiecznej rywalizacji obu miejscowości? Faktem jest niezbitym, że gdy w jednej świątyni głos dzwonu umilkł w drugiej odzywać się począł. A gdyby chcieć legendę nieco zmienić, tak, by na powrót w Tarnówku dzwon słyszeć się dało?
Wojciech Łysiak, Grody, zamki, kościoły - legendy i podania z Pomorza Zachodniego, EKO Międzychód 1995.

Wyposażenie:

Nie zachowało się
Okno szczelinowe w korpusie wieży
Wnętrze wieży
Portalowe wejście w podstawie wieży
Ozdobne biforium
Elewacja wieży od strony nieistniejącego korpusu nawowego
Hełm wieży
Korpus wieży od strony południowej
Samotnie trzymająca straż
Usytuowanie kościoła


26 maja 2006r. 26 kwietnia 2019r. 8482
Array ( [status] => 3 )