dodano: 2023-02-05 21:58:10 edycja: 2024-02-18 23:49:48 autor: 2 odsłon: 4605

SCHÖNOW (Dzwonów)

Bundesland: Brandenburg
Landkreis: Uckermark   

Niewielka wieś o średniowiecznym rodowodzie położona na uboczu utartych traktów, w odległości 17 km na północny-zachód od Schwedt, na skraju moreny czołowej stanowiącej krawędź doliny rzek Randow-Welse. Ślady osadnicze z terenu osady sięgają epoki brązu. Natomiast o słowiańskiej metryce wioski świadczy jej prawdopodobna nazwa „Dzwonów„ oraz układ zabudowy skupionej wokół centralnego placu, na którym w późniejszym okresie wzniesiono kościół. Na kartach historii pojawiła się w roku 1272, w dokumencie margrabiów brandenburskich uposażających częścią wsi Woltersdorfu klasztor cystersów w Chorin. Jako świadek czynności prawnych wystąpił właściciel Schönow - Hinricus de Sydow. W XVIII wieku kolejne już pokolenie rodu von Sydow wzniosło we  wsi założenie pałacowo-folwarczne z niewielkim parkiem. W roku 1840 wybudowano neogotycki zamek. W 1863 roku majątek został sprzedany rotmistrzowi Gustavowi Karlowi Kieckebuschowi ze Schwedt nad Odrą. Około 1892 roku nowym właścicielem dworu został podkomorzy Kurt Gustav von Lettow-Vorbeck. Pod koniec XIX wieku majątek liczył 1130 ha ziemi, 493 ha lasu, a główną gałęzią produkcji rolnej była hodowla owiec. Dynamiczny rozwój miejscowości możliwy był dzięki powstałemu w 1843 roku połączeniu kolejowemu Berlin-Szczecin. W pewnym okresie folwark dysponował nawet własną bocznicą wąskotorową. Po roku 1945 w wyniku uwłaszczeniowej reformy rolnej majątek przeszedł na skarb państwa. Dwór przez długi czas był nieużytkowany, a następnie wystawiony na sprzedaż. Nowi właściciele przejęli go dopiero w 2014 roku. Obecnie w Schönow istnieje kilka gospodarstw rolnych, dzięki którym miejscowość zachowała swój rolniczy charakter.

Źródła

- Kościół powstał w drugiej połowie XIII wieku.
- W XIX wieku przebudowano go gruntownie.

Architektura

Kościół usytuowano w centrum wiejskiej zabudowy na niewielkim placu wydzielonym kamiennym murem. Prosty salowy układ przestrzenny oparty na palnie prostokąta przetrwał do XIX wieku, kiedy to wzbogacono go o wschodnią apsydę. Wszystkie ściany posadowione na kamiennym fundamencie i niskim cokole zakończonym fazowanym gzymsem, wymurowano z dobrze obrobionych kwadr granitowych ułożonych w regularne poziome warstwy. Nieco dokładniej obrobiono ościeża portali i okien oraz narożniki ścian. Wnętrze zamknięto płaskim stropem belkowym oraz dachem dwuspadowym krytym dachówką ceramiczną.

Kościół otrzymał trzy, lub nawet cztery, portalowe wejścia. Trzy są w pełni czytelne, mimo iż północny został zamurowany. Zagadką pozostaje zachwianie wątku kamiennych warstw w okolicy zachodniego okna elewacji południowej, a także układ niektórych kwadr w formie łukowatego ościeża, wyglądających jak relikt portalu. Najbardziej rozbudowaną formę otrzymał portal zachodni. Niestety w XIX wieku jego kamienne ościeża usunięto. Nowy trójuskokowy portal wymurowano z cegły. Ościeże zewnętrzne zamknięto ostrołukiem, wewnętrzne natomiast łukiem odcinkowym tworzącym tympanon. Portal południowy otrzymał dwuuskokowe ościeże wykonane z kwadr i klińców graniowych zamkniętych ostrołukiem z elementem zwornikowym. Archiwoltę obwiedziono dodatkowym wieńcem kamieni.

XIX wiek odcisnął swoje piętno także na otworach okiennych, które na nowo wymurowano, z zachowaniem ich pierwotnej lokalizacji. Poszerzone, uskokowe ościeża wykonane z cegły, zamknięto zdecydowanym ostrołukiem gotyckim i skośnym parapetem. W świetle okna umieszczono szklenie witrażowe oraz metalową kratę. W miejscu okien wschodnich wykonano apsydę.        

Szczyt zachodni wymurowano od nowa cegłą maszynową. Otrzymał skromną dekorację w postaci dwóch płytkich i wąskich blend ostrołukowych oraz trzech niewielkich okulusów. Boki szczytowe nieco poszerzono z dodaniem delikatnego profilowania. Szczyt zwieńczono niedużą sygnaturką, w której umieszczony był dzwon. Szczyt wschodni wymurowano od nowa wraz z całą ścianą. Dolną partię z kamienia łamanego, górną z cegły maszynowej. W szczycie umieszczono niewielką okrągłą blendę a w zwieńczeniu sterczynę w formie kwiatonu. Do ściany wschodniej dobudowano pięcioboczną sklepioną apsydę z trzema ostrołukowymi oknami w neogotyckiej stylizacji z licznymi fryzami i gzymsami. Zamknięto ją dachem wielopołaciowym krytym dachówką.     

Plac kościelny o nieregularnym zarysie wydzielono w XIX wieku niskim kamiennym murem z ceglanymi bramkami od wschodu i zachodu. Prawdopodobnie pełnił funkcję cmentarza do momentu założenia nowej nekropolii, która znajduje się opodal. Na niej wzniesiono niewielką kaplicę przedpogrzebową.

Wyposażenie

- Ołtarz o prostej formie, ceglany.
- Empora zachodnia wsparta na słupach z prostą balustradą, przebudowana.
- Organy z prostym prospektem o neogotyckiej stylizacji.
- Ławy o cechach neogotyckich. Sprawiają wrażenie pochodzenia z innego kościoła.
- Epitafium wojenne, drewniane, tablicowe.
- Obraz sztalugowy przedstawiający scenę Ukrzyżowania Chrystusa.     
- Dzwon z 1847 roku odlany przez Theodora Voßa ze Szczecina. Zainstalowany na metalowej nitowanej dzwonnicy po północno-zachodniej stronie kościoła. Niektóre źródła podają, jakoby dzwon ten był zamontowany w sygnaturce kościoła. Jego rozmiary i waga są jednak zbyt durze. Na sygnaturce musiał znajdować się inny mniejszy dzwon.   
4.jpg
3.jpg
5.jpg
6.jpg
8.jpg
10.jpg
13.jpg
14.jpg
15.jpg
16.jpg
17.jpg
20.jpg
24.jpg
22.jpg
21.jpg
26.jpg
28.jpg
29.jpg
27.jpg
30.jpg
32.jpg
33.jpg
35.jpg
37.jpg
38.jpg
39.jpg
41.jpg


05 lutego 2023r. 18 lutego 2 4605