dodano: 2004-02-03 00:00:00 edycja: 2020-12-06 16:51:00 odsłon: 8038

LUBANOWO ( Liebenow )

Województwo: zachodniopomorskie
Powiat: gryfiński
Gmina: Banie
Diecezja: szczecińsko-kamieńska
Dekanat: Banie
Parafia: Chrystusa Króla

 

Duża wieś założona przy dawnym trakcie komunikacyjnym Gryfino-Banie, nad drzeką Tywą. W połowie XIII wieku znalazła się w domenie komturii templariuszy w Rurce. Oni też zainicjowali budowę kościoła.

Źródła

- W roku 1274 wymienia się Lubanowo przy załagodzeniu sporu o wieś Parsów.
- W 1303 roku templariusze nadali 27 łanów w lenno braciom Eilhardowi i Janowi.
- Ok. 1370 roku Kapituła kamieńska pobiera ze wsi daninę w wysokości 64 łanów.
- W XVIII wieku kościół przebudowano.
- Wioska, przechodząc kolejno we władanie szlacheckich rodów: Salviusów, Wilhelmów, Hohenzollernów, Schallehnów, wymieniana jest jako: 1370 - Leuenow, 1622 - Liewenowe, 1657 - Liebno

Architektura:

Kościół wzniesiono w XIII wieku w centrum wsi, po wschodniej stronie drogi na niewielkim wyniesieniu o nieregularnym zarysie. Jest to budowla salowa, orientowana, założona na planie prostokąta bez wyodrębnionego chóru z wieżą zachodnią tej samej wysokości co nawa. Ściany wykonane są z dokładnie obrobionych kwadr granitowych o regularnym poziomym wątku. Świątynię obiega ukośnie fazowany cokół zachodzący na ościeża portali. Gzyms profilowany, otynkowany, zapewne ceglany, późniejszego pochodzenia.

Ściana zachodnia posiada portal trójuskokowy, ostrołukowy z archiwoltą wyodrębnioną poprzez wysunięte przed kamienne lico, fazowane od dołu płyty opornikowe. Krawędz pierwszego uskoku posiada wykuty holkiel zachodzący na płyty opornikowe archiwolty i cokół. Ościeże środkowe i wewnętrzne miały wykute wałki, ciągnące się od cokołu aż do płyty oporowej archiwolty. Portal ten posiada charakterystyczny wieniec kwadr otaczający archiwoltę. Rozwiązaniem dość nieszczęśliwym z punktu widzenia estetyki portalu należy nazwać umieszczenie w jego ościeżach zadaszenia. Należałoby również inaczej rozwiązać wejście przyłącza elektrycznego oraz osadzenia drzwi, tak, by ukazać trzeci uskok. W przebudowanym szczycie tej ściany znajdują się trzy symetrycznie rozmieszczone, szerokie blendy o półkolistym zwieńczeniu.

Ściana północna posiada cztery symetrycznie rozmieszczone okna o półkolistym zwieńczeniu. Pochodzą one z XVIII wiecznej fazy przebudowy świątyni. W partii wieżowej znajduje się dodatkowe okno o tym samym wykroju.

Ściana wschodnia posiada trzy, osadzone symetrycznie okna. Środkowe okno jest węższe od skrajnych. Jego rozglifione na zewnątrz ościeże i półkoliste zwieńczenie świadczą, że jest to jedyne pierwotne okno, które oparło się przebudowie. Szkoda tylko że nadal pozostaje zamurowane. Dwa okna skrajne zostały przemurowane. Zachowane ślady świadczą, iż wszystkie okna były zaplanowane na tym samym poziomie. W szczycie wschodnim znajdują się trzy wąskie, ostrołukowe blendy w układzie piramidalnym, w nich zaś trzy okna szczelinowe. Pod lewym oknem zachowały się ślady po niewielkim ostrołukowym okienku, zaś w narożniku widnieje kwadra z motywem szachownicy, prawdopodobnie osadzona pierwotnie przy którymś z portali. Jest ona jednym z nielicznych gmerków strzechy budowlanej dzałającej na tym terenie.

W ścianie południowej znajdują się dwa portale. Niestety jeden jest zamurowany i częściowo uszkodzony przez poszerzone ościeże okna, drugi trójuskokowy o łuku półokrągłym jest obecnie otynkowany (warto byłoby go odkryć). Nad tym portalem wykuto wtórnie dużą rozetę o rozglifionym nieco i głębokim ościeżu.

Wieża zachodnia uległa przebudowie w XVIII wieku. Przed wprowadzonymi zmianami posiadała ona barokową latarnię. Obecna o konstrukcji ryglowej w nadbudowie i odeskowana, zwieńczona jest blaszanym dachem namiotowym. Świątynia posiada strop drewniany i kryta jest dachem dwuspadowym. Niestety dach ten wykonano z blachy o nieodpowiednim profilu i kolorze, kontrastującym z architekturą i stylistyką tego granitowego kościoła.

Plac na którym znajduje się kościół otoczony jest kamiennym murem, który przez lata wyznaczał granicę tutejszej nekropolii. Dzisiaj po cmentarzu pozostał jedynie kamienny obelisk poświęcony poległym w I Wojnie Światowej mieszkańcom wsi. Należałoby jedynie zadbać, aby upływający czas nie zatarł na zawsze wyrytych na nim słów pamięci. Od strony południowej w ciągu muru znajduje się XVIII wieczna brama flankowana przez dwie furty (lewa obecnie zamurowana). Szkoda, że zrezygnowano z tego wejścia, by tuż obok (rozebrawszy znaczny odcinek muru) zrobić nowe schody. Cała świątynia jest bardzo dobrze utrzymana i zachęca do jej odwiedzenia.

Wyposażenie:

- XVIII wieczny ołtarz.
- XIX wieczna empora muzyczna z organami (Grüneberg nr. 250 - 1883/4).
- Dzwon szczecińskiego ludwisarza Johanna Jacoba Mangolda z 1697 roku.
 
 
Strona północna
Elewacja zachodnia
Okna w elewacji wschodniej
Portal zachodni
Portal południowy
Gmerk strzechy kamieniarskiej
Prezbiterium
Empora chórowa


03 lutego 2004r. 06 grudnia 2020r. 8038