BIAŁĘGI (Belgen)

Architektura 

Kościół usytuowano pośrodku osady, przy skrzyżowaniu przebiegających przez wieś dróg, na niewielkim naturalnym wyniesieniu i orientowano. Wzniesiono go w układzie przestrzennym złożonym z prostokątnego w planie, prosto zamkniętego korpusu nawowego, oraz wieży zachodniej tej samej szerokości co nawa. Wszystkie ściany posadowione na kamiennym fundamencie i niskim cokole wymurowano z kwadr granitowych ułożonych w regularne warstwy. Dokładniej obrobiono kwadry z fazowanym gzymsem cokołowym, naroża ścian oraz ościeża portali i okien. Z tego samego materiału wzniesiono szczyt wschodni zdobiony dwiema płytkimi blendami o ostrołukowym wykroju. Przestrzeń nawy zamknięto płaskim stropem belkowym i dachem dwuspadowym krytym dachówką ceramiczną.

Nawę od kruchty wieżowej oddzielał szeroki łuk czyniąc z niej rozległy przedsionek. Rozwiązanie takie podyktowane było faktem, że w grubych ścianach wieży nie przewidziano otworów okiennych. Mogły się one znajdować w górnej kondygnacji, o której niestety nić nie można powiedzieć gdyż została rozebrana.   

Pierwotne wejścia portalowe usytuowane były w zachodniej ścianie wieży, na osi kościoła, oraz w ścianach północnej i południowej nawy. Portale te wykonane z kwadr i klińców granitowych, miały dwu i jednouskokowe wąskie ościeża, zamknięte ostrołukiem. Zostały usunięte, zachowały się jedynie relikty w postaci kwadr cokołowych.

Szczęśliwie ocalały pierwotne okna o bardzo wąskich, obustronnie rozglifionych ościeżach, zamkniętych ostrołukiem. Usytuowane są symetrycznie na przestrzał, trzy w ścianie północnej, cztery w ścianie południowej i trzy w ścianie wschodniej. Wschodnie środkowe okno jest nieco wyższe.   

Porzucenie kościoła i zmiana sposobu jego użytkowania wiązała się z licznymi adaptacjami, które na szczęście zachowały nienaruszoną zasadniczą bryłę świątyni. Najbardziej ucierpiała wieża. Całkowicie rozebrano jej nadbudowę i zrównano z koroną murów korpusu nawowego. Od nowa wymurowano szczyt zachodni w cegle maszynowej. Ujednolicono też dach, w którym wykonano lukarny wentylujące stropy magazynowe. Usunięto portal zachodni zastępując go wejściem o prostym ościeżu zamkniętym najpierw łukiem odcinkowym a obecnie prostym nadprożem. Zamurowano częściowo łuk oddzielający kruchtę wieży od nawy kościoła. W korpusie nawowym obniżono nieco koronę murów likwidując wieńczący je gzyms, którego pozostałości zachowały się w podstawie szczytu wschodniego. Usunięto portale, północny i południowy a przestrzeń nawy przedzielono dodatkowym stropem.    

O monumentalności obiektu świadczą grubości ścian: wieży 1,90 m  i korpusu nawowego 1,25 m.

Plac kościelny zajmuje całą powierzchnię wyniesienia ukształtowanego w formie kurhanu, które w naturalny sposób odcina się od otoczenia. Nie potrzebował więc muru wyznaczającego jego granice. Dopiero współcześnie wydzielono granice działki od wschodu i południa. Najbardziej dogodny dostęp znajduje się od wschodu. Czy w przeszłości pełnił funkcję cmentarza, wielce prawdopodobne, choć nie potwierdzone źródłowo.   

Wyposażenie

Nie zachowało się. Prawdopodobnie zostało rozdysponowane po okolicznych kościołach albo trwale usunięte.