dodano: 2021-11-15 14:02:36 edycja: 2021-11-15 14:12:54 autor: 2 odsłon: 10752

MOSKORZYN (Muscherin)

Województwo: zachodniopomorskie
Powiat: stargardzki
Gmina: Dolice
Diecezja: szczecińsko-kamieńska
Dekanat: Stargard-Zachód
Parafia: Kolin – filia pw. św. Stanisława BM

Niewielka wieś położona w odległości 6 km za zachód od Dolic. Powstała zapewne w czasach kolonizacji niemieckiej na miejscu wcześniejszej osady słowiańskiej. Nieopodal wsi znajdowało się wczesnośredniowieczne grodzisko słowiańskie. Niewykluczone, że w późniejszym okresie przekształcił się on w siedzibę rycerską. Pewnym jest, że wieś była lennem rodziny rycerskiej von Rambow. W wieku XVII wieś w całości nabyta została przez rodzinę von Schöning. W źródłach pisanych osada wymieniona była wielokrotnie pod zmieniającymi się nazwami: Muscherin (1441 … 1523); Muschereinn (1590); Musgerin (1618); Muscherow (1789); Muscherin (1944). Przez wieki wykształcił się ulicowy układ zabudowy z zagrodami i domostwami skupionymi wokół folwarku. W XIX wieku opodal założenia folwarcznego wzniesiono okazały pałac. W 1945 roku został zniszczony przez wycofujące się oddziały niemieckie. Po 1945 roku folwark przejęty został przez Państwowe Gospodarstwo Rolne. W dobie przemian gospodarczych trafił w prywatne ręce. W wyremontowanych zabudowaniach folwarcznych urządzono stadninę koni. Obecnie zaprzestała działalności.

Źródła

- Kościół wzniesiony ok. 1600 roku i afiliowany do parafii w Sallentin (Żalęcino).
- W wieku XIX nadbudowano drewnianą wieżę.
- Kościół został zniszczony podczas działań wojennych w 1945 roku.
- Odbudowany w latach 1991-1992.
- Poświęcony i oddany do kultu 5 grudnia 1992 roku, jako filia parafii Kolin.
- W latach 1999-2002 wykonano podłogę z płytek klinkierowych, zainstalowano nowe ławki, a do ściany szczytowej kościoła dobudowano zakrystię.
- W latach 2004-2005 wykonano i zamontowano drewniany ołtarz i konfesjonał.
- W latach 2007-2014 odsłonięto wewnętrzne kamienny lico ścian do wysokości 1,2 m a wyższe partie pomalowano. W oknach prezbiterium zamontowano witraże, zmieniono wystrój prezbiterium, zainstalowano marmurowy ołtarz i ambonkę.
- 30 sierpnia 2014 roku Bp. Marian Błażej Kruszyłowicz dokonał konsekracji ołtarza i kościoła.

Architektura

Kościół usytuowano w centrum osady na niewielkiej parceli w bezpośrednim sąsiedztwie przebiegającej przez wieś drogi. Otrzymał prostą jednoprzestrzenną salową formę o prostokątnej nawie zamkniętej od wschodu trójbocznie. Ściany posadowione na kamiennym fundamencie wymurowano z kamienia polnego z niewielką ilością cegły, głównie w obramieniach portali i okien. Wnętrze zamknięto płaskim stropem belkowym i dachem dwuspadowym przechodzącym w wielopołaciowy nad częścią prezbiterialną. Całość pokryto dachówką ceramiczną.

Nad zachodnią partią nawy wzniesiono kwadratową w planie wieżę wyrastającą z połaci dachu, z kwadratową latarnią zamkniętą dachem namiotowym. Dach zwieńczono iglicą z gwiazdą lub kulą.  Szkieletową konstrukcję wieży oszalowano. W ścianach wykonano kwadratowe otwory przesłonięte prawdopodobnie żaluzjami.   

Nie udało mi się ustalić ilości i formy wejść. Biorąc pod uwagę niewielkie rozmiary świątyni, można jedynie przypuścić, że portal wejściowy usytuowany był wyłącznie w ścianie zachodniej. Być może znajdował się też drugi portal w ścianie południowej. Otwory okienne usytuowane w każdej ze ścian otrzymały prostokątny wykrój i proste ościeża. Pod ceglaną posadzką nawy wykonano niewielką kryptę grzebalną.  

Plac kościelny o formie czworoboku do 1945 roku pełnił funkcję lokalnej nekropolii. Wydzielony był kamienno-ceglanym murem z bramką od wschodu.

Kościół został zniszczony podczas działań wojennych w 1945 roku i przez dziesięciolecia popadał w ruinę. Przejęty przez parafię w Kolinie, na początku lat 90’ XX wieku został odbudowany. Wprowadzono jednak szereg istotnych zmian. Ściany spięto wieńcem i profilowanym okapem. Wymurowano od nowa szczyt zachodni z okulusem pośrodku. Przemurowano okna nadając im gotycką ostrołukową formę.

Do ściany zachodniej dobudowano kwadratową w planie kruchtę-zakrystię zwieńczoną szczytem zachodnim i zamkniętą dachem dwuspadowym. W ścianach bocznych wykonano kwadratowe okna o prostych ościeżach, a w ścianie zachodniej wejście o prostokątnym wykroju i prostym ościeżu.

Portal południowy zamknięty łukiem odcinkowym ujęto pseudo ryzalitem.

Plac kościelny obecnie pozbawiony jest ogrodzenia. Usunięto też wszystkie przedwojenne nagrobki a teren zniwelowano. Porasta go starodrzew lipowy.

Niedaleko wsi znajduje się pomnik upamiętniający żołnierzy poległych w czasie I wojny światowej, odsłonięty w Zielone Świątki 1922 roku. Głaz narzutowy z inskrypcją w języku niemieckim: 1914-1918 Gedenket Eurer gefallenen Brüder (Pamiętaj o swoich poległych braciach). Głaz otacza 37 lip w trzech kręgach. Pod każdą z nich złożony jest niewielki kamień polny z imieniem, nazwiskiem, datą urodzin i śmierci. Miejsce upamiętnienia objęte jest ochroną konserwatorską.

Wyposażenie pierwotne - niezachowane

- Ołtarz barokowy z 1698 roku. Typu architektoniczny trójkondygnacyjny. Sceny malowane na drewnie (Stworzenie Ewy, Grzech Pierworodny, Ostatnia Wieczerza, Ukrzyżowanie, Sąd Ostateczny) oraz rzeźby Mojżesza, Jana Chrzciciela, św. Marii i św. Barbary.  
- Ambona barokowa z ok. 1700 roku. Na płycinach kosza kolorowo malowane na drewnie: wizerunek Chrystusa oraz herb fundatorów, podpułkownika Hansa Heinricha von Schöning i jego żony Anny Gottliebe von Sacken.
- Epitafium rzeźbione w drewnie wysokości 1,50 m, z trofeami i herbem, pośrodku wysokie na 78 cm popiersie kapitana von Mörnera, poległego pod Winnenthal w 1708 roku.
- Tablica epitafijna z nazwiskami poległych w latach 1914-1918, ufundowana w 1922 roku.
- Misa chrzcielna z XVII wieku, odlew mosiężny, średnica 43 cm, w dnie ryflowana scena przedstawiająca Upadek Człowieka z inskrypcją.
- Dzwony odlane w stargardzkiej ludwisarni Joachima II Karstede:
Średnicy 1,70 m z 1591 roku, przetopiony w 1941-1943.
Średnicy 2,57 m z 1601 roku, ufundowany przez Kaspara i Daniela von Rambow.
 
 

 



15 listopada 2021r. 15 listopada 2021r. 2 10752