dodano: 2008-06-10 23:20:38
edycja: 2020-12-06 14:16:34
odsłon: 7613
WOLTERSDORF
Bundesland: Brandenburg
Landkreis: Uckermark
Niewielka wieś położona na skraju wysoczyzny morenowej opadającej łagodnie ku rzece Welse, uchodzącej do Odry nieopodal Schwedt. Najlepszy dojazd z miejscowości Gartz (15 km na wschód) lub ze Schwedt (15 km na północny wschód). Wczesny rodowód osady zdradza zachowany w jej centrum kościół.
Źródła
- Kościół powstał w XIII wieku.
- Podczas wojny trzydziestoletniej (1618-1648) został zniszczony i na wiele dziesięcioleci popadł w ruinę.
- Odbudowany przetrwał do lat pięćdziesiątych dwudziestego wieku, kiedy to runęła część więźby dachowej.
- W latach 1985-1995 rozpoczęła się właściwa odbudowa kościoła.
Architektura
Kościół usytuowano pośrodku wsi na wydzielonej granitowym murem parceli, łagodnie opadającej ku południowi. Otrzymał on charakterystyczny typ układu przestrzennego: zachodni masyw wieżowy, prostokątna w planie nawa oraz prostokątny w planie i prosto zamknięty chór.
Wszystkie ściany, posadowione na kamiennym fundamencie i fazowanym cokole, wzniesiono z kwadr granitowych ułożonych w regularne warstwy. Dokładniej obrobiono jedynie kwadry ościeży portali i okien oraz narożników. Gzyms cokołowy obiegający całą świątynię zachodzi również na ościeża portali. Trudno powiedzieć, czy gzymsem zwieńczone były również ściany? Obecny (ząbkowany) wykonany został z cegły podczas odbudowy kościoła.
Prezbiterium o planie prostokąta, posiada po dwie pary, wąskich okien, osadzonych naprzeciwlegle w ścianach północnej i południowej. Szeroko rozglifione ościeża wykonane są z klińców i kwadr granitowych, zamkniętych ostrołukiem. Przy odbudowie kościoła łuk zamknięcia obniżono i wykonano w cegle. W ścianie wschodniej znajduje się triada, centralnie osadzonych okien o identycznym wykroju. Szczyt wschodni przemurowano w cegle. Znajdują się w nim dwa niewielkie okna o prostych ościeżach zamkniętych łukiem odcinkowym.
Portalowe wejście znajduje się przy zachodnim skraju ściany południowej. Dwuuskokowe ościeże zamknięte jest delikatnym ostrołukiem z elementem zwornikowym. Archiwoltę okala dodatkowy wieniec kwadr. Portal jest obecnie zamurowany. Obok wykonano nowe wejście o prostym ościeżu zamkniętym łukiem odcinkowym.
Nawa wzniesiona została również na planie prostokąta o boku nieznacznie szerszym od prezbiterium. Posiada po trzy pary wąskich okien osadzonych naprzeciwlegle. Środkowe okno w ścianie południowej zostało jednak zamurowane. Naprzeciw siebie osadzone są również portale wejściowe. Dwuuskokowe ościeża zamknięte delikatnym ostrołukiem z elementem zwornikowym, wykonane są z dokładnie obrobionych kwadr i klińców granitowych. Archiwoltę okala dodatkowy wieniec kwadr. Różna jest tylko wysokość i rozstaw ościeży.
Portal północny jest zamurowany. W południowym zaś nie odbudowano ostrołukowego zamknięcia wewnętrznego ościeża. Stanowi on obecnie główne wejście do świątyni.
Zarówno prezbiterium jak i nawa, zamknięte są płaskim stropem belkowanym i odrębnymi dachami siodłowymi, krytymi blachą dachówkopodobną.
Przystępując do odbudowy kościoła nie zdecydowano się niestety na odtworzenie wieży. Wzniesiona była prawdopodobnie na planie prostokąta, dłuższym bokiem przylegającego do nawy i nieznacznie od niej szersza. Podstawa wymurowana była z kwadr granitowych i obwiedziona fazowanym gzymsem cokołowym. Zapewne zachodził on również na ościeża, znajdującego się w ścianie zachodniej, uskokowego portalu. Kruchta podwieżowa zamknięta była prawdopodobnie stropem belkowanym. Niewiele natomiast można powiedzieć o jej zwieńczeniu. Wydaje się, że mogło ono posiadać formę zredukowanego weswerku o charakterze obronnym, krytego dachem siodłowym, poprzecznym do osi kościoła. Jedyną pozostałością po wieży jest duży, ostrołukowy łuk oporowy, stanowiący przejście z kruchty podwieżowej do nawy oraz fragmenty muru podstawy, widoczne przy zachodnich narożnikach kościoła.
Plac kościelny o nieregularnym zarysie, otoczony jest niewysokim, kamiennym murem z bramkami od zachodu, wschodu, i północy. Spełniał on w przeszłości funkcje przykościelnego cmentarza. Obecnie porośnięty jest starodrzewem. W ostatnim okresie wytyczono na nowo alejkę prowadzącą do kościoła, obniżono teren wokół ścian i wykonano brukowane ławy.
Odrestaurowana świątynia pięknie prezentuje się wśród okalającej ją zieleni i w pełnym słońcu.
Wyposażenie
- ambona z końca XVII wieku.
- dzwon z XVIII wieku.
- organy firmy Grüneberg ze Szczecina
10 czerwca 2008r.
06 grudnia 2020r.
7613