dodano: 2010-05-11 22:03:51 edycja: 2019-04-26 21:57:33 odsłon: 7917

WARZYMICE ( Klein Reinkendorf )

Województwo: zachodniopomorskie

Powiat: policki

Gmina: Kołbaskow

(Niezachowany)

Niewielka wieś położona w pobliżu linii kolejowej relacji Szczecin-Berlin, w odległości ok. 11 km w kierunku południowo-zachodnim od centrum Szczecina. Rodowód Warzymic sięga wczesnego średniowiecza i związany jest z dużą osadą, której owalnicowy plan zabudowy zachowany został po dzień dzisiejszy.

W dokumencie z 1 lutego 1220 roku księżna Anastazja potwierdzając nadania uczynione przez swojego syna Bogusława II dla kościoła św. Jakuba w Szczecinie, wymieniła między innymi wieś Warrimich (najstarsza znana nazwa miejscowości), Pommersches Urkundenbuch I, 1, s. 145; Berghaus, LB II 2, s. 1684. W roku 1243 książę Barnima I czterema włókami ziemi we wsi Reinikendorph uposażył klasztor cysterek w Szczecinie, Pommersches Urkundenbuch I, 1, s. 328. Także biskupstwo kamieńskie w roku 1255 pobierało we wsi Reinekendorp dziesięcinę z czterech włók ziemi, Pommersches Urkundenbuch II, 1, s. 22. W 1333 roku książę Otto I nadał wieś kapitule kościoła mariackiego w Szczecinie, Berghaus LB II 2, 1684.

Na przestrzeni XIII - XV wieku część ziemi warzymickiej była w rękach okolicznych rodów rycerskich i mieszczan szczecińskich: Scadewachte, Hennig, Rode, Schulenberg, Walker, Trawenal. Na początku XIX wieku we wsi mieszkały 243 osoby. Funkcjonowało 9 gospodarstw pełnorolnych o przeciętnym areale 88 mórg ziemi oraz jedno niepełne, nie licząc zagrodników i komorników, którzy po uwłaszczeniu w 1868 roku podejmowali pracę dniówkową. Z pośród 48 zabudowań 20 było budynkami mieszkalnymi.

W kwietniu 1945 roku Warzymice zostały zajęte przez wojska radzieckie praktycznie bez walki, a z całej zabudowy jedynie kościół został nieznacznie uszkodzony. Stąd też wieś niemal od razu została zasiedlona. Pod wpływem przybyłych tu w 1946 roku byłych żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Wileńskiego, wieś przemianowano na Akowo. Ze zrozumiałych powodów nazwa ta nie mogła obowiązywać zbyt długo. W roku 1950 uchwałą Gminnej Rady Narodowej przemianowano wieś na Warzymice. W ty samym roku na scalonych gruntach osadników utworzono Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną, przekształconą następnie w 1957 roku w Państwowe Gospodarstwo Rolne. Od początku XXI wieku we wsi, jak i na przekwalifikowywanych terenach przyległych, nasiliło się budownictwo mieszkaniowe, zmieniające powoli typowo rolniczy charakter miejscowości.

Źródła

Kościół wzniesiono w XIII wieku.

Do 1657 roku była to świątynia parafialna, a następnie filia parafii w Mandelkow (Będargowo).

W wieku XVIII i XIX kościół przebudowano zgodnie z obowiązującą manierą.

Po roku 1945 nieużytkowany popadł w ruinę i został rozebrany na polecenie ówczesnych władz.

Architektura

Kościół usytuowano w centrum osady pośrodku wrzecionowatego nawsia. Wzniesiono go na planie prostokąta (14 x 10,8 m) w formie prostej salowej świątyni. Od zachodu dobudowano wieżę. Wszystkie ściany posadowione na kamiennym fundamencie wymurowano z kwadr granitowych łączonych zaprawą wapienną. Dokładniej opracowano kwadry narożnikowe oraz ościeża portali i okien.

Wejścia do świątyni znajdowały się po stronie południowej i zachodniej. Ościeża ostrołukowo zamkniętych portali wykonane były z kwadr i klińców granitowych. Podobny wykrój posiadać musiały okna.

W XVIII i XIX wieku kościół poddano przebudowie. Z powodu złego stanu technicznego rozebrano wieżę zachodnią, obudowując portal zachodni niewielką kruchtą o neogotyckiej formie z nowym ostrołukowym portalem od zachodu. Zamurowano portal południowy. Przemurowano okna nadając im wyraźnie gotycką formę. Szerokie, uskokowe ościeża zamknięte ostrołukiem wykonano z cegły maszynowej. Elewacje zewnętrzne pokryto wyprawą tynkarską. Z zachodniego skraju kalenicy dachu wyprowadzono szkieletową konstrukcję niewielkiej dzwonnicy zamkniętej dachem namiotowym. Wieńczącą go iglicę zaopatrzono w kulę i wiatrowskaz w formie chorągiewki.

Braki źródłowe i ikonograficzne uniemożliwiają dokładniejsze opisanie architektura budowli, jej wyposażenia oraz przeprowadzonych na przestrzeni wieków zmian.

Plac kościelny o regularnym prostokątnym zarysie otoczony był kamiennym murem z bramkami od wschodu i zachodu. W XIX wieku mur południowy rozebrano zastępując go nowym ceglanym murem segmentowym, wzniesionym na kamiennej podmurówce. Z cegły wykonano również nowe bramki. Plac kościelny spełniał funkcję cmentarza aż do czasu wytyczenia nowej nekropolii zlokalizowanej przy drodze wylotowej na Przecław.

Świątynia przetrwała wojenną zawieruchę w dobrym stanie, jednak nieużytkowana i systematycznie dewastowana popadła w ruinę. Zgodnie z dyrektywą władz państwowych oraz za przyzwoleniem miejscowej ludności, kościół zburzono. Obecnie jedynym śladem po budowli są przysypane gruzem i porosłe chaszczami fundamenty, porozrzucane bezładnie głazy narzutowe oraz kamienna podmurówka od strony drogi.

W zachodniej części nawsia zaaranżowano niewielki plac zabaw dla dzieci.

Ze względu na rozrastające się intensywnie okoliczne osiedla odbudowa warzymickiej świątyni wydaje się potrzebą chwili. Nie mówiąc już o innych aspektach: ekspiacyjnym, integracyjnym … . Oby nie popełniono błędu z Przecławia, gdzie wzniesiono kościół na nowym miejscu, zamiast forsować ideę odbudowy kościoła w jego pierwotnej lokalizacji, na placu, który po dziś dzień pozostaje niezabudowany. Przykładem dla lokalnych decydentów niech będzie inicjatywa społeczności wsi Śniatowo, w której odbudowano zniszczony po roku 1945 kościół.

Wyposażenie

Przeprowadzona na początku XX wieku inwentaryzacja wymienia następujące wyposażenie kościoła, które zaginęło.

Kielich z około 1600 roku. Wykonany z pozłacanego srebra o wysokości 23,5 cm.
Patena wykonana z pozłacanego srebra, owalna, z wyrytym znakiem złotniczym na marginesie.
Dwie misy chrzcielne wykonane z mosiądzu:
- Pierwsza o średnicy 36 cm, głęboka z wąskim kołnierzem. Na owalnym dnie relief figuralny przedstawiający Zwiastowanie w typowej dla tego przedstawienia formie - Maryja spoczywająca na klęczniku w geście modlitwy. Za nią Archanioł Gabriel, a ponad postaciami gołębica symbolizująca Ducha Świętno. Przedstawienie obramowane było koliście dwoma pasami inskrypcji. Na pierścieniu zewnętrznym powtarzający się sześciokrotnie zwrot (+ REKOR + DE +) wyrażony w majuskule późnogotyckiej.
- Druga misa o średnicy 34 cm, nieco płytsza ale o szerszym kołnierzu. W owalnym zagłębieniu często występujący relief figuralny przedstawiający Grzech Pierworodny (Adam i Ewa rozdzieleni drzewem, na pniu którego wije się wąż). Na szerokim kołnierzu stylizowany wieniec z liści oraz inskrypcja zawierająca nazwiska fundatorów - Petera i Johanna Heinów.
Organy firmy B. Grüneberga ze Szczecina, nr katalogowy 366.
Dwa lichtarze ołtarzowe z roku 1595 (odlew spiżowy wysokości 33 cm).
Trzyramienny świecznik ambonowy (odlew spiżowy).

Apel

W dobie jednania się i zagrzebywania demonów przeszłości wciąż aktualne pozostają pytania dotyczące powojennych losów budowli. Dzięki żyjącym jeszcze świadkom tamtych lat być może uda się uzupełnić tę chronologię wydarzeń?