dodano: 2010-05-11 22:03:51 edycja: 2019-04-26 21:57:33 odsłon: 7259

WARZYMICE ( Klein Reinkendorf )

Województwo: zachodniopomorskie
Powiat: policki
Gmina: Kołbaskow
(Niezachowany)
 
Niewielka wieś położona w pobliżu linii kolejowej relacji Szczecin-Berlin, w odległości ok. 11 km w kierunku południowo-zachodnim od centrum Szczecina. Rodowód Warzymic sięga wczesnego średniowiecza i związany jest z dużą osadą, której owalnicowy plan zabudowy zachowany został po dzień dzisiejszy.
W dokumencie z 1 lutego 1220 roku księżna Anastazja potwierdzając nadania uczynione przez swojego syna Bogusława II dla kościoła św. Jakuba w Szczecinie, wymieniła między innymi wieś Warrimich (najstarsza znana nazwa miejscowości), Pommersches Urkundenbuch I, 1, s. 145; Berghaus, LB II 2, s. 1684. W roku 1243 książę Barnima I czterema włókami ziemi we wsi Reinikendorph uposażył klasztor cysterek w Szczecinie, Pommersches Urkundenbuch I, 1, s. 328. Także biskupstwo kamieńskie w roku 1255 pobierało we wsi Reinekendorp dziesięcinę z czterech włók ziemi, Pommersches Urkundenbuch II, 1, s. 22. W 1333 roku książę Otto I nadał wieś kapitule kościoła mariackiego w Szczecinie, Berghaus LB II 2, 1684.
Na przestrzeni XIII - XV wieku część ziemi warzymickiej była w rękach okolicznych rodów rycerskich i mieszczan szczecińskich: Scadewachte, Hennig, Rode, Schulenberg, Walker, Trawenal. Na początku XIX wieku we wsi mieszkały 243 osoby. Funkcjonowało 9 gospodarstw pełnorolnych o przeciętnym areale 88 mórg ziemi oraz jedno niepełne, nie licząc zagrodników i komorników, którzy po uwłaszczeniu w 1868 roku podejmowali pracę dniówkową. Z pośród 48 zabudowań 20 było budynkami mieszkalnymi.
W kwietniu 1945 roku Warzymice zostały zajęte przez wojska radzieckie praktycznie bez walki, a z całej zabudowy jedynie kościół został nieznacznie uszkodzony. Stąd też wieś niemal od razu została zasiedlona. Pod wpływem przybyłych tu w 1946 roku byłych żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Wileńskiego, wieś przemianowano na Akowo. Ze zrozumiałych powodów nazwa ta nie mogła obowiązywać zbyt długo. W roku 1950 uchwałą Gminnej Rady Narodowej przemianowano wieś na Warzymice. W ty samym roku na scalonych gruntach osadników utworzono Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną, przekształconą następnie w 1957 roku w Państwowe Gospodarstwo Rolne. Od początku XXI wieku we wsi, jak i na przekwalifikowywanych terenach przyległych, nasiliło się budownictwo mieszkaniowe, zmieniające powoli typowo rolniczy charakter miejscowości.  
 

Źródła

Kościół wzniesiono w XIII wieku.
Do 1657 roku była to świątynia parafialna, a następnie filia parafii w Mandelkow (Będargowo).  
W wieku XVIII i XIX kościół przebudowano zgodnie z obowiązującą manierą.
Po roku 1945 nieużytkowany popadł w ruinę i został rozebrany na polecenie ówczesnych władz. 
 

Architektura

Kościół usytuowano w centrum osady pośrodku wrzecionowatego nawsia. Wzniesiono go na planie prostokąta (14 x 10,8 m) w formie prostej salowej świątyni. Od zachodu dobudowano wieżę. Wszystkie ściany posadowione na kamiennym fundamencie wymurowano z kwadr granitowych łączonych zaprawą wapienną. Dokładniej opracowano kwadry narożnikowe oraz ościeża portali i okien.
Wejścia do świątyni znajdowały się po stronie południowej i zachodniej. Ościeża ostrołukowo zamkniętych portali wykonane były z kwadr i klińców granitowych. Podobny wykrój posiadać musiały okna.
 
W XVIII i XIX wieku kościół poddano przebudowie. Z powodu złego stanu technicznego rozebrano wieżę zachodnią, obudowując portal zachodni niewielką kruchtą o neogotyckiej formie z nowym ostrołukowym portalem od zachodu. Zamurowano portal południowy. Przemurowano okna nadając im wyraźnie gotycką formę. Szerokie, uskokowe ościeża zamknięte ostrołukiem wykonano z cegły maszynowej. Elewacje zewnętrzne pokryto wyprawą tynkarską. Z zachodniego skraju kalenicy dachu wyprowadzono szkieletową konstrukcję niewielkiej dzwonnicy zamkniętej dachem namiotowym. Wieńczącą go iglicę zaopatrzono w kulę i wiatrowskaz w formie chorągiewki.        
 
Braki źródłowe i ikonograficzne uniemożliwiają dokładniejsze opisanie architektura budowli, jej wyposażenia oraz przeprowadzonych na przestrzeni wieków zmian.    
 
Plac kościelny o regularnym prostokątnym zarysie otoczony był kamiennym murem z bramkami od wschodu i zachodu. W XIX wieku mur południowy rozebrano zastępując go nowym ceglanym murem segmentowym, wzniesionym na kamiennej podmurówce. Z cegły wykonano również nowe bramki. Plac kościelny spełniał funkcję cmentarza aż do czasu wytyczenia nowej nekropolii zlokalizowanej przy drodze wylotowej na Przecław. 
 
Świątynia przetrwała wojenną zawieruchę w dobrym stanie, jednak nieużytkowana i systematycznie dewastowana popadła w ruinę. Zgodnie z dyrektywą władz państwowych oraz za przyzwoleniem miejscowej ludności, kościół zburzono. Obecnie jedynym śladem po budowli są przysypane gruzem i porosłe chaszczami fundamenty, porozrzucane bezładnie głazy narzutowe oraz kamienna podmurówka od strony drogi.
W zachodniej części nawsia zaaranżowano niewielki plac zabaw dla dzieci.
 
Ze względu na rozrastające się intensywnie okoliczne osiedla odbudowa warzymickiej świątyni wydaje się potrzebą chwili. Nie mówiąc już o innych aspektach: ekspiacyjnym, integracyjnym … . Oby nie popełniono błędu z Przecławia, gdzie wzniesiono kościół na nowym miejscu, zamiast forsować ideę odbudowy kościoła w jego pierwotnej lokalizacji, na placu, który po dziś dzień pozostaje niezabudowany. Przykładem dla lokalnych decydentów niech będzie inicjatywa społeczności wsi Śniatowo, w której odbudowano zniszczony po roku 1945 kościół.
 

Wyposażenie

Przeprowadzona na początku XX wieku inwentaryzacja wymienia następujące wyposażenie kościoła, które zaginęło.

Apel

W dobie jednania się i zagrzebywania demonów przeszłości wciąż aktualne pozostają pytania dotyczące powojennych losów budowli. Dzięki żyjącym jeszcze świadkom tamtych lat być może uda się uzupełnić tę chronologię wydarzeń? 
 
Widok od zachodu
Dorfstraße
Otoczenie placu kościelnego od wschodu
Otoczenie placu kościelnego od południowego-wschodu
Otoczenie placu kościelnego od zachodu
Otoczenie placu kościelnego od zachodu
Plac zabaw przed placem kościelnym
Relikty muru oporowego od południa
Relikty muru oporowego
Usytuowanie kościoła i cmentarza
Wyjazd w kierunku Przecławia
Zabudowa na parceli cmentarnej
Południowy skraj parceli cmentarnej
Droga wiejska
Mapa wsi z 1701 roku
Centrum wsi z ukazanym kościołem
Droga wiejska
Wschodni skraj nawsia
Wschodni skraj parceli kościelnej
Południowy skraj parceli kościelnej
Fragment muru oporowego - odcinek południowy
Relikty kościoła


11 maja 2010r. 26 kwietnia 2019r. 7259