dodano: 2021-10-20 20:43:55 edycja: 2023-05-18 00:12:30 autor: 2 odsłon: 6175

LUCKOW (Łuków)

Bundesland: Mecklenburg-Vorpommern
Landkreis: Vorpommern-Greifswald
Rozległa wieś położona w północnej części dawnej Puszczy Wkrzańskiej w odległości 9 km na południowy wschód od Ueckermünde w pobliżu Zalewu Szczecińskiego. Najstarsza źródłowa wzmianka o miejscowości pochodzi z roku 1260. Nazwa osady wywodzi się z języka słowiańskiego i oznacza ziemię położoną pośród łąk, podmokłą. Układ zabudowy wskazuje na dynamiczny rozwój mający miejsce w okresie kolonizacji i późniejszych wiekach. Nie wiadomo, kiedy wzniesiono pierwszy kościół ani jaką otrzymał formę. Zniszczony został podczas wojny północnej. Na jego miejscu wzniesiono nową budowlę. Patronat nad wsią i kościołem sprawowała przybyła z Holandii rodzina von Enckevorth. Peryferyjne położenie sprawiło, że wieś nie ucierpiała podczas II wojny światowej. Po jej zakończeniu następował dalszy rozwój Luckow. Mimo przemian społeczno-gospodarczych miejscowość nadal zachowała swój typowo rolniczy charakter. 

Źródła  

- Od samego początku kościół w Luckow był świątynią parafialną.
- Obecna budowla wybudowana została w latach 1724-1726 na miejscu wcześniejszego kościoła.
- Odrestaurowany w latach 1996-1999 z inicjatywy pastora Wulfa Gastera.

Architektura

Obecna świątynia powstała na miejscu starszej budowli, która uległa zniszczeniu podczas wojny północnej. Wzniesiono ją w modnej wówczas konstrukcji szkieletowej, orientowano. Układ przestrzenny otrzymał formę złożoną z prostokątnej nawy zamkniętej od wschodu wielobocznie, flankowanej od północy i południa dwukondygnacyjnymi kruchtami wejściowymi oraz wieży kalenicowej zlicowanej z zachodnią ścianą szczytową.

Drewniana konstrukcja szkieletowa posadowiona na kamiennym fundamencie i ceglanej podmurówce zbudowana została z podwaliny, słupów, rygli i zastrzałów oraz spinającego całość oczepu. Okap wykonano z profilowanych belek i desek. Przestrzenie pomiędzy belkami wypełniono cegłą paloną. Wnętrze zamknięto płaskim stropem belkowym oraz dachem dwuspadowym krytym dachówką ceramiczną. Poligonalne zamknięcie prezbiterium nakryto dachem wielopołaciowym. Na wschodnim końcu kalenicy umieszczono iglicę z wiatrowskazem zakończoną potrójnym krzyżem. Na chorągiewce wiatrowskazu umieszczono inskrypcję upamiętniającą rok budowy kościoła - ANNO 1725.

Posadzka na większości powierzchni wykonana została z cegły palonej, w prezbiterium z kwadratowych płyt ceramicznych. Czterodzielne okna o prostych ościeżach usytuowano symetrycznie w ścianach nawy oraz w pierwszych bokach poligonalnego zamknięcia prezbiterium. Główne wejście usytuowano w ścianie zachodniej. Portal o prostym ościeżu zamknięto półokrągło dzięki zastosowaniu profilowanych zastrzałów. Dwuskrzydłowe drzwi prowadzące do kruchty wieżowej otrzymały półokrągły wykrój. To samo rozwiązanie zastosowano w przejściu z kruchty wieżowej do nawy kościoła.   

Po północnej i południowej stronie nawy usytuowane zostały boczne kruchty wejściowe. Otrzymały one plan kwadratu. Przedzielono je płaskimi stropami belkowymi i zamknięto dachami dwuspadowymi poprzecznymi do osi kościoła. W każdej z trzech ścian osadzono centralnie czterodzielne okno o prostych ościeżach. Zewnętrzne jak i wewnętrzne wejścia otrzymały proste ościeża zamknięte jednoskrzydłowymi drzwiami.

Emporę zachodnią wraz z bocznymi obejściami wsparto na kolumnach oraz słupach ścian kościoła. Balustradę rozczłonkowano płycinami oraz półkolumienkami. Wejścia na emporę usytuowano po stronie wieży i w kruchcie północnej.  

Wieża kalenicowa o konstrukcji słupowo-ramowej sięgającej posadzki otrzymała plan kwadratu i podzielona została na trzy kondygnacje. W trzech ścianach poziomu dzwonnego wykonano podwójne okna o prostokątnych ościeżach zamknięte żaluzjami. W ścianie wschodniej otwory okienne wychodzące na połać dachową otrzymały deskowane okiennice. Ostatnią kondygnację z otwartą więźbą zamknięto dachem czterospadowym zakończonym iglicą z kulą, wiatrowskazem i gwiazdą. W chorągiewce wiatrowskazu umieszczono inskrypcję upamiętniającą budowę wieży „ANNO 1726 SDG” (Soli Deo Gloria).

Plac kościelny o regularnym prostokątnym zarysie pozbawiony jest ogrodzenia, wydzielają go dwie ulice oraz ogrodzenia prywatnych posesji. W przeszłości pełnił on funkcję lokalnej nekropolii. Jej pozostałością jest grób pastora Friedricha Augusta Cleve'a, który w latach 1878-1902 sprawował posługę w Luckow. Drugi cmentarz założony został na zachód od kościoła przy drodze do Vogelsang. Obecny usytuowany został na południe od kościoła po drugiej stronie drogi na Ahlbeck.

Naprzeciw kościoła, po drugiej stronie ulicy, znajduje się pomnik wojenny upamiętniający mieszkańców Luckow poległych w pierwszej i drugiej wojnie światowej. Prosty w formie postument z inskrypcjami zwieńczono stylizowanym hełmem.

Wyposażenie

- Ołtarz ambonowy w poligonalnym zamknięciu prezbiterium. Forma architektoniczna z trójbocznym koszem i baldachimem. Podstawa o planie prostokąta z drewnianą mensą. Całość ujęta okrągłą obudową z tralkami. Wejście usytuowane z tyłu ołtarza. Na płycinach kosza: lewej - inicjały króla pruskiego F (riedericus) R (ex) W (ilhelm) III z koroną, prawej - C (hristian) F (riedrich) v (on) E (nckevorth), środkowej – cytat z pierwszego listu św. Jana 4,16 „Gott ist die Liebe” (Bóg jest miłością). Na baldachimie data 1808 oraz sentencja „Soli Deo Gloria” (Bogu jedynie chwała) 
- Organy z barokowym prospektem otrzymały skromną formę architektoniczną. Przebudowane z wcześniejszego instrumentu przez szczecińskiego organomistrza Emila Kaltschmidta w 1883 roku. Częściowo wbudowane w strop kościoła. Posiadają jeden manuał plus pedał i zapewne mechaniczną trakturę.
- Empora organowa rozbudowana o boczne obejścia.     
- Cynowe świeczniki z poprzedniego kościoła.
- Płyta grobowa Dorothei Louisie Wegener z domu Weylandt (* 18 IV 1737, † 28 VII 1796) umieszczona w posadzce nawy.
- Portret Carla Jakoba Wagnera – pastora w Luckow w latach 1785-1837.
- Portret Friedricha Augusta Clewe - pastora w Luckow w latach 1878-1902.  
- Tablice epitafijne z nazwiskami poległych w I wojnie światowej.
- Tabliczki epitafijne wspominające zmarłych.  
- Statek wotywny z 1730 roku, podarowany przez Joachima Gasta, przypuszczalnie kapitana ciężkiego statku artyleryjskiego. Odrestaurowany w latach 1996-97.
- Trzy dzwony.

 

 



20 października 2021r. 18 maja 2023r. 2 6175