dodano: 2010-01-24 20:19:36 edycja: 2020-12-05 23:36:01 odsłon: 9541

WOLLIN ( Włodyń )

Bundesland: Mecklenburg-Vorpommern
Landkreis: Uecker-Randow
 
Niewielka wieś położona przy południowym brzegu jeziora Dorfsee, w odległości 3 km na północ od miasteczka Penkun oraz ok. 30 km na południowy zachód od Szczecina, opodal autostrady Szczecin-Berlin. Średniowieczny rodowód osady potwierdzają przekazy historyczne oraz owalnicowy plan z rozległym nawsiem, na którym wzniesiono kościół. Obecnie przyjęło ono kształt trójkąta. Pierwsza wzmianka źródłowa pochodzi z 1240 roku. Książę Barnim I potwierdził dziesięcinę dla biskupstwa kamieńskiego. Dokument książęcy wywodził ówczesną nazwę wsi Woldin od czczonego w tym miejscu słowiańskiego bożka Woloss, Pommersches Urkundenbuch I, 305. W roku 1243 wymieniono pierwszego sołtysa (prefectus Gerhardus), Pommersches Urkundenbuch I, 317. W XIII wieku patronat nad kościołem przejęła parafia św. Piotra w Szczecinie.  
Wieś zachowała swój typowo rolniczy charakter. Bliskość jeziora sprawia jednak, że coraz więcej gospodarstw podejmuje działalność agroturystyczną.

Źródła

- Kościół powstać musiał w pierwszej połowie XIII wieku.
- W roku 1261 patronat nad świątynią przekazano parafii św. Piotra ze Szczecina. 
- W roku 1292 dobudowano wieżę.
- W okresie protestantyzmu patronat nad wsią i kościołem przejęła rodzina Schultzsche.
- W roku 1772 nadbudowano dodatkową kondygnację wieży zamykając ją nowym hełmem.
- W połowie XIX wieku, przy okazji instalowania organów, odrestaurowano wnętrze kościoła.
- W latach 1990-1991 przeprowadzono gruntowny remont świątyni. Wymieniono szalowanie wieży, hełm pokryto blachą miedzianą, poddano renowacji krzyż i kulę wieńczące hełm. Ponadto wzmocniono krawędzie szczytów, wymieniono ceramiczne pokrycie dachów i fugowanie zewnętrznych elewacji. 

Architektura

Kościół usytuowano na skraju naturalnego wyniesienia opadającego umiarkowanie w stronę jeziora. Powstał on w okresie przejściowym między romanizmem i gotykiem. Budowli nadano powszechną dla wiejskiego budownictwa sakralnego formę złożoną z wyodrębnionego chóru, nieco szerszego korpusu nawowego oraz masywu wieżowego tej samej szerokości co nawa. Wszystkie ściany posadowione na kamiennym fundamencie wymurowano z dokładnie obrobionych kwadr granitowych łączonych zaprawą wapienną i ułożonych w regularne warstwy (korpus nawowy 21 warstw, wieża 31 warstw). Dokładniej obrobiono kwadry narożnikowe oraz ościeży portali i okien. Niemal wszystkie okna nawy i prezbiterium przemurowano poszerzając ościeża i zamykając je gotyckim ostrołukiem. Pierwotne okno zachowało się jedynie w ścianie wschodniej prezbiterium.
 
Prezbiterium wzniesione jest na planie zbliżonym do kwadratu o wymiarach 9,0 x 7,5 m. W ścianie południowej znajduje się portal wejściowy do tej części budowli, obudowany w późniejszym kresie niewielką kruchtą wymurowaną z cegły na planie kwadratu. Wnętrze zamknięte jest stropem płaskim i dwuspadowym dachem poprzecznym do osi kościoła, krytym dachówką ceramiczną. W ścianach wschodniej i zachodniej osadzono niewielkie otwory okienne o ostrołukowym wykroju. Nie udało mi się ustalić formy portalowego wejścia prowadzącego do prezbiterium. Zewnętrzne portalowe wejście do przybudówki posiada uskokowe ościeże zamknięte ostrołukiem.  
 
W ścianie północnej i południowej prezbiterium osadzone są na przestrzał po dwa okna o uskokowych ościeżach zamkniętych ostrołukiem. Najciekawsza jest ściana wschodnia wraz z wieńczącym ją szczytem. W części centralnej znajduje się triada okien o ostrołukowym wykroju flankowana biforyjnymi blendami o wąskich ceglanych ościeżach, zamkniętych półokrągło. Środkowe okno o wąskich, mocno rozglifionych i ostrołukowo zamkniętych ościeżach jest jedynym jakie zachowało się od czasu bodowy kościoła. Pozwala uchwycić i zrekonstruować pierwotną formę świątyni. Ponad triadą okien znajduje się mocno rozglifiony okulus oraz płytka, ostrołukowo zamknięta blenda wypełniona maswerkiem. Prezbiterium zamknięte jest płaskim stropem belkowym i dwuspadowym dachem krytym dachówką ceramiczną.  
 
Korpus nawowy wzniesiony został na planie kwadratu 8,8 x 8,6 m. Portal wejściowy do tej części kościoła znajduje się w ścianie północnej. Dwuuskokowe, rozglifione i ostrołukowo zamknięte ościeże wykonano z dokładnie obrobionych kwadr i klińców granitowych. Portal ten jest obecnie zamurowany. W ścianach północnej i południowej osadzone są na przestrzał po dwa okna o ostrołukowym wykroju. Przestrzeń nawową otwierają na prezbiterium i kruchtę wieżową szerokie ostrołuki. Wnętrze zamknięte jest płaskim stropem belkowym i dachem dwuspadowym krytym dachówką ceramiczną.
 
Kruchta wieżowa posiada plan prostokąta równego szerokością nawie, o ścianach wyższych od niej o 10 warstw kwadr. W ścianie zachodniej znajduje się główny portal wejściowy do świątyni. Posiada on trójskokowe, rozglifione ościeże zamknięte ostrołukiem, wymurowane z dokładnie obrobionych kwadr i klińców granitowych. Powyżej, u podstawy szczytu, znajduje się triada niedużych okien o ostrołukowym wykroju. Pozostałe elewacje wieży pozbawione są otworów i zdobień. Wnętrze podzielone na kondygnacje drewnianymi stropami zamknięte jest dachem siodłowym, z którego wyprowadzono szkieletową konstrukcję dzwonnicy z oszalowanymi ścianami. Otrzymała ona rozbudowaną formę złożoną z kwadratowej podstawy, przechodzącej w ośmioboczną latarnię, zamkniętą ostrosłupowym hełmem zwieńczonym kulą i krzyżem. W nadbudowie tej umieszczono mechanizm zegarowy z trzema cyferblatami, a w otwartej niegdyś latarni zawieszone są dzwony. 
 
Plac kościelny o owalnym zarysie otoczony jest niewysokim kamiennym murem z bramką od wschodu oraz furtami od zachodu i północy. Od strony południowej oraz północno-zachodniej mur wsparty jest masywnymi przyporami pełniącymi funkcje oporowe. Pozostałością po przykościelnej nekropolii są nieliczne nagrobki usytuowane po południowej stronie kościoła. Wzgórze kościelne porasta starodrzew akacjowo-lipowy.    

Wyposażenie

- Ołtarz barokowy z 1700 roku o formie architektonicznej. W predelli przedstawiono scenę Ostatniej Wieczerzy, w szafie aresztowanie Chrystusa w ogrodzie Getsemani, w nadstawie zaś złożenie ciała Chrystusa do grobu.
- Barokowa ambona z 1717roku.
- Konfesjonał z XVIII wieku.
- Misa chrzcielna z 1700 roku wykonana z mosiądzu. Po roku 1945 wykorzystywana była w jednym z gospodarstw do karmienia drobiu. Po zidentyfikowaniu przekazana została do kościoła i osadzona w XIX wiecznym stole chrzcielnym.
- Barokowy żyrandol z 1725 roku wykonany z mosiądzu o trzonie dekorowanym dwugłowym orłem w koronie i sześcioma pałąkami na świece.
- Organy z 1853 roku wybudowane przez firmę Wiegener ze Szczecina za kwotę 630 talarów. Przetrwawszy szczęśliwie okresy dwóch totalitaryzmów używane są po dzień dzisiejszy.
- Dwa spiżowe dzwony odlane w Szczecinie: w 1680 roku przez Lorenza Köckeritz oraz w 1697 roku przez Johanna Jacoba Mangold. Drugi dzwon został zarekwirowany na potrzeby wojenne. W roku 1982 parafia nabyła nowy dzwon odlany przez firmę Schiling.
- Zegar wieżowy trójstronny. Zabytkowy mechanizm poddano renowacji w 2003 roku.   
Do roku 1945 w kościele znajdowały się dwa srebrne kielichy: z 1732 roku (wysokość 22,5 cm), oraz z l685 roku (wysokość 16,5 cm).

 

Strona wschodnia
Strona północna
Wieża
Strona południowa
Kruchta południowa
Elewacja wschodnia
Portal zachodni
Portal zachodni
Portal północny
Portal kruchty południowej
Wieża
Lico muru kościoła
Plac kościelny
Brama wschodnia
Furta zachodnia
Furta północna
Plan przyziemia kościoła


24 stycznia 2010r. 05 grudnia 2020r. 9541