dodano: 2004-02-03 00:00:00 edycja: 2020-12-06 16:45:15 odsłon: 7680

WIDUCHOWA ( Fiddichow )

Województwo: zachodniopomorskie
Powiat: gryfiński
Gmina: Widuchowa
Diecezja: szczecińsko-kamieńska
Dekanat: Gryfino
Parafia: Najświętszego Serca Pana Jezusa

 

Duża wieś położona na wysokim brzegu Odry, z rozległym widokiem na dolinę rzeki. Już w VIII wieku istniał tu gród opolny Pomorzan usytuowany na wzgórzach w północnej części dzisiejszej osady. Strzegł on istniejącej w tym miejscu przeprawy przez rzekę. Z czasem powstała przy nim osada podgrodowa o charakterze rzemieślniczo-handlowym.

Źródła

- Pod rokiem 1159 wspomniany jest zamek i książęca komora celna. (PUB I, 252)
- W roku 1252 Ziemia widuchowska znajduje się we władaniu rycerza Burcharda von Vehlefanz. (PUB I, 432)
- W roku 1283 osada traci prawo rynku na rzecz Gryfina. (PUB II, 496)
- W XIII wieku wzniesiono kościół granitowy.
- W roku 1347 Widuchowa otrzymuje prawa miejskie.
- Od roku 1478 przez miasto przebiegała granica między Księstwem Szczecińskim i Marchią.
- W roku 1609 spaleniu uległ kościół.
- Od roku 1648 miasto zajmują Szwedzi, a w roku 1679 przechodzi w ręce Brandenburczyków.
- W roku 1700 ówcześni właściciele miasta - Wulffowie, na stromym brzegu Odry, w miejscu dawnego grodu wznieśli zamek obronny, zniszczony już w 1730 roku w wyniku waśni sąsiedzkich.
- W 1754 roku dochodzi do groźnego pożaru trawiącego część miasta.
- W 1945 roku toczyły się tu zaciekłe walki, w wyniku których Widuchowa została zniszczona w 80%. Po wojnie utraciła prawa miejskie.
- Kościół pw. NSPJ poświęcony został 27 stycznia 1946 roku przez ks. Jana Palicę.

Architektura:

Wzniesiony w XIII wieku nad brzegiem Odry kościół, jest budowlą salową, założoną na planie prostokąta, bez chóru, z wieżą zachodnią tej samej szerokości co nawa.
 
Ściany wzniesione są z dokładnie obrobionych kwadr granitowych ułożonych w regularne warstwy. Wszystkie elewacje posiadają ukośnie profilowany cokół na wysokości trzeciej kwadry, przechodzący na ościeża portali oraz profilowany gzyms. Od strony północnej dobudowano zakrystię sklepioną połową sklepienia kolebkowego i krytą dachem pulpitowym. Kościół posiada strop drewniany i kryty jest blaszanym dachem dwuspadowym.
 
Ciekawie prezentuje się szczyt wschodni zdobiony blendą w formie krzyża, pod którego ramionami znajdują się dwie blendy ostrołukowe. Nieco niżej znajduje się zamurowane duże okno w formie ostrołukowej. Ościeża jak i ściana w bezpośrednim jego sąsiedztwie, noszą ślady licznych przemurowań. Ze względu na obecny jeszcze miejscami tynk, nie sposób dziś do końca ustalić pierwotną kompozycję ściany szczytowej. Sam szczyt zwieńczony jest symetrycznie rozmieszczonymi pinaklami.
 
W ścianach północnej i południowej zachowały się ślady pierwotnych okien, o wąskich ościeżach zamkniętych ostrołukiem. Nie sposób jest jednak ustalić ich liczby i dokładnego rozmieszczenia. Prawdopodobnie podczas przebudowy przeprowadzonej w XVIII wieku, zostały one zamurowane i zastąpione obecnymi, dużymi, o ościeżach rozglifionych na zewnątrz, zamkniętych łukiem odcinkowym i skośnym parapetem. Być może część z nich osadowiona jest w miejscu wcześniejszych.
 
W ścianie południowej znajdują się dwa ostrołukowe, granitowe, dwukrotnie schodkowane portale. Obecność ukośnie profilowanego cokołu zachodzącego na ich ościeża, świadczy, iż przynajmniej w dolnej partii zachowały swą pierwotną, niezmienioną formę. Główny portal znajduje się w zachodniej ścianie wieży. Wykonany jest z ciosów i klińców granitowych o trzykrotnie schodkowanych ościeżach, zamkniętych ostrołukiem bez zwornika.
 
Masyw wieżowy założony na planie prostokąta zachował się tylko do wysokości murów nawy. W górnej swej partii przechodzi w kwadratową, szachulcową wieżę, zwieńczoną latarnią z barokowym hełmem. Plac kościelny, na którym znajdował się cmentarz, otoczony jest kamienno-ceglanym murem z bramkami.

Wyposażenie:

- Ołtarz ambonowy z 1725 roku.
- Ławki i empora chórowa z XIX wieku
- Dzwony z 1787 i 1703 roku (znajdują się na przykościelnej dzwonnicy).
- Misa chrzcielna z pierwszej połowy XIX wieku.
- Krucyfiks i obraz olejny (opłakiwanie Chrystusa) z XIX wieku.

 

Strona północna
Szczyt wschodni
Wieża kościoła
Portal zachodni
Portal południowy
Okno w elewacji południowej
Dzwon przed kościołem


03 lutego 2004r. 06 grudnia 2020r. 7680